دوشاخه شدن ادرار در کودکان، علت و درمان آن

چرا کودکان دچار دو شاخه شدن مجاری ادرار می‌شوند؟ آیا انشعابات مجاری ادرار با علائم خاصی همراه است؟ چگونه می‌توان دو شاخه بودن مجاری ادرار در کودکان را درمان کرد؟

اگر به تازگی متوجه شدید فرزندتان دچار دوپلیکاسیون یا همان دو شاخه شدن مجاری ادرار شده است و نمی‌دانید علت آن چیست و به دنبال راه های درمانی آن هستید، در ادامه این متن با ما همراه باشید تا به طور کامل با این اختلال دستگاه ادراری در کودکان آشنا شوید:

دوپلیکاسیون مجاری ادرار یا دو شاخه شدن مجاری ادرار چیست؟

در حالت طبیعی در یک دستگاه ادراری، هر کلیه به یک حالب (لوله ای که ادرار را به مثانه منتقل می‌کند) متصل است.

دو شاخه شدن مجاری ادرار که با نام های دوپلیکاسیون مجاری ادرار، حالب مضاعف یا کلیه های دوبلکس (Duplex kidneys) شناخته می‌شود، وضعیت مادرزادی است که یکی یا هر دو کلیه دارای دو حالب هستند. این دو حالب می‌توانند به طور مستقل به مثانه تخلیه شوند یا با یک دیگر متصل شوند و به صورت یک حالب به مثانه متصل و تخلیه شوند.

انواع دوشاخه شدن مجاری ادرار در کودکان

دو شاخه شدن مجاری ادرار در کودکان ممکن است به یکی از دو شکل زیر ظاهر شود:

ناقص: دو حالب به صورت جداگانه به یک کلیه متصل هستند اما در فاصله ای دورتر از کلیه به یک دیگر متصل می‌شوند و یک حالب واحد را تشکیل می‌دهند و در آخر وارد مثانه می‌شود.

کامل: دو حالب مجزا از یک کلیه خارج می‌شوند و به صورت جداگانه هر یک به مثانه می‌پیوندند.

علائم و عوارض دو شاخه شدن مجاری ادرار در کودکان

تا زمانی که حالب های مضاعف به طور معمول ادرار را از کلیه به مثانه تخلیه می‌کنند علائم خاصی بروز داده نمی‌شود. با این حال علائم دو شاخه شدن مجاری ادرار زمانی خود را نشان می‌دهند که با سایر  اختلالات ادراری در کودک رخ دهد.

اورتورسل یکی از رایج ترین اختلالات ادراری در کودکان است و زمانی رخ می‌دهد که انتهای حالب به درستی رشد نکرده باشد و جریان ادرار مسدود شود. این عارضه منجر به تورم بالون مانند در حالب می‌شود. علاوه بر این ممکن است ادرار توسط حالب دوم که معمولا دریچه های ضعیف تری دارد به کلیه ها برگرد زیرا در یک محل غیر معمول به مثانه می‌رسد.

زمانی که یکی از حالب ها خارج از رحم است ممکن است برخی علائم زیر رخ دهد و این یعنی ادرار به محلی خارج از مثانه ختم می‌شود. علائم حالب نابجا عبارتند از:

• هیدرونفروز:

حالب نابجا معمولاً قطر کمی دارد و نازک است، که این ممکن است منجر به انسداد در جریان ادرار شود. این مشکل باعث اختلال در عملکرد طبیعی دستگاه ادراری و تجمع ادرار در داخل حالب می‌شود، که در نتیجه با تورم کلیه و حالب همراه است.

• عفونت دستگاه ادراری:

زهکشی ضعیف باعث می‌شود باکتری ها راحت تر وارد ادرار شوند و به مثانه کودک بروند. علاوه بر آن عفونت دستگاه ادراری منجر به تخلیه ادرار دردناک می‌شود.

• ریفلاکس مجاری ادرار:

در این حالت ادرار به سمت بالا برگشته و در مسیر اشتباه جریان میابد (به سمت کلیه). به طور کلی درجه بندی رفلاکس مجاری ادرار برای پزشک مهم است زیرا اگر کودک به رفلاکس درجه پایین مبتلا باشد ممکن است این عارضه بیشتر شود و در صورت ابتلا به رفلاکس مجاری ادرار به درجه بالاتر نیاز به درمان های گسترده ای است. همچنین اسکار کلیه یا عفونت کلیه در کودکان می‌تواند ناشی از رفلاکس مجاری ادرار باشد.

• بی اختیاری ادرار در کودکان:

در پسر بچه ها ممکن است این علامت وجود نداشته باشد اما عفونت دستگاه ادراری یا تورم بیضه ها رخ دهد. در دختر بچه ها بی اختیاری کامل مثانه رخ نمی‌دهد اما رطوبت به دلیل نشت مداوم در لباس زیر وجود دارد.

” شاید برخی والدین به دلیل دو شاخه بودن مجاری ادرار در کودک بسیار متعجب شوند و این موضوع نگرانی های زیادی را برایشان در پی داشته باشد؛ اما بهتر است بدانید در اکثر اوقات این اختلال مشکل پزشکی خاصی برای کودک ایجاد نمی‌کند. ”

جهت ارتباط با دکتر بهار اشجعی با شماره ۴۴۸۴۱۸۶۲ – ۰۲۱ تماس بگیرید.

علت دوشاخه شدن مجاری ادرار در کودکان چیست؟

دو شاخه شدن مجاری ادرار در کودکان ناشی از اختلال در تقسیم سلولی است که در طول دوران جنینی در داخل رحم مادر چنین اتفاقی می‌افتد. پزشکان هنوز موفق نشده اند که علت دقیق این بیماری را در دوران بارداری شناسایی کنند؛ با این حال شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این بیماری ممکن است ناشی از عوامل ژنتیکی باشد و از والدین به فرزند به ارث برسد. به این معنی که اگر یکی از والدین به حالب مضاعف دچار باشد، احتمال اینکه فرزند او با حالب دوبلکس متولد شود 50، 50 است.

دوپلیکاسیون مجاری ادرار در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

دوپلیکاسیون یا دو شاخ شدن مجاری ادرار در کودکان معمولا در پی عفونت دستگاه ادراری یا بی اختیاری ادرار در کودکان تشخیص داده می‌شود. گاهی اوقات ممکن است این عارضه تا دوران بزرگسالی یافت نشود چرا که علائم ممکن است شبیه به یک مشکل در سلامتی بروز پیدا کند و رسیدن به تشخیص صحیح را در زمان کوتاه دشوار سازد.

آزمایشات لازم برای دوپلیکاسیون مجاری ادرار در کودکان

پزشکان با استفاده از برخی از آزمایشات می‌توانند دوشاخه شدن مجاری ادرار را در کودکان تشخیص دهند که عبارتند از:

• سونوگرافی کلیه ها و مثانه: نشان می‌دهد که آیا سیستم تکراری وجود دارد یا خیر
• توموگرافی کامپیوتری (CT): در این آزمایش اسکین های متعدد در یک تصویر سه بعدی از ساختار بدن تهیه می‌شود.
• تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (MRI): با تزریق مایع رنگی، نحوه عملکرد کلیه ها و سیستم ادراری مشخص می‌شود.

روش های درمانی دو شاخه بودن مجاری ادرار در کودکان

اکثرا این اختلال مشکل پزشکی خاصی برای کودک ایجاد نمی‌کند و نیازی به درمان ندارد؛ اما در شرایطی که در عملکرد دستگاه ادراری اختلال ایجاد کند ممکن است جراح اطفال یکی از روش های زیر را برای درمان کودک انتخاب کند:

• کاشت مجدد حالب:

در این جراحی حالت نابجا در نزدیکی قسمت پایین برش داده می‌شود و سپس جراح آن را به مثانه متصل می‌کند تا ادرار به درستی تخلیه شود و دیگر در جهت اشتباه جریان پیدا نکند.

• حالب اورتروستومی:

جراح حالب نابجا در نزدیکی مثانه کودک را برش می‌دهد و سپس قسمت تحتانی کلیه را می‌بندد. این کار سبب می‌شود تا ادرار از قسمت بالایی کلیه به طور طبیعی تخلیه شود.

بیشتر بخوانید: علائم تنگی مجرای ادرار در کودکان چیست؟

• نفرکتومی:

معمولا نفرکتومی به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته می‌شود و به ندرت ممکن است کودک نیاز به انجام چنین درمانی داشته باشد. با این حال در این جراحی بخشی یا تمام کلیه که به درستی کار نمی‌کند برداشته می‌شود. این روش به درمان بی اختیاری ادرار کمک می‌کند و احتمال عفونت دستگاه ادراری را نریز کاهش می‌دهد.

این جراحی تنها زمانی کاربرد دارد که عملکرد یکی از کلیه ها ضعیف است و کلیه دیگر به طور طبیعی کار می‌کند.

برای درمان دوشاخه بودن مجاری ادرار در کودکان به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

همانطور که در طی این مقاله توضیح دادیم معمولا دو شاخه بودن مجاری ادرار یا دوپلیکاسیون حالب در کودکان علائم خاصی را از خود بروز نمی‌دهد و در بسیاری از موارد فرد می‌تواند بدون نیاز به درمان به زندگی خود ادامه دهد. اما اگر دو شاخه بودن مجاری ادرار در کودک شما با سایر اختلالات اداراری همراه شده است و به دنبال بهترین جراح اطفال در تهران هستید تا دلبندتان هرچه سریع تر بهبود یابد؛ می‌توانید با خیالی آسوده این درمان را به دکتر بهار اشجعی بسپارید.

دکتر بهار اشجعی یکی از برجسته ترین و بهترین متخصصان اطفال در تهران است که با سال ها تجربه کار و سوابق درخشان توانسته رضایت بسیاری از بیماران را با درمان های موفقیت آمیز به خود جلب کند.

شما می‌توانید در صورت تعیین وقت یا کسب اطلاعات بیشتر از طریق شماره های مندرج در سایت با ما در تماس باشید.

سوالات پر تکرار درباره دوشاخه شن ادراار در کودکان