علت اسهال در کودکان چیست؟ چگونه اسهال را درمان و از آن پیشگیری کنیم؟

اسهال در کودکان یکی از اختلالات شایع گوارشی محسوب می‌شود که در کودکان زیر 2 سال استعداد ابتلا به آن بسیار بیشتر از سایر کودکان است. زمانی که فرزند شما اسهال یا بیرون روی می‌گیرد و ابراز ناراحتی می‌کند، به عنوا یک پدر و مادر مسئول وظیفه دارید تا به فکر راه چاره‌ای برای درمان آن باشید. درمان اسهال در کودکان دغدغه بسیاری از والدینی است که شاهد بیرون روی و کم آبی بدن فرزندان خود هستند.

اگر به این فکر می‌کنید که چطور باید اسهال در کودکان را درمان کنیم یا دلایل بروز اسهال در کودکان و نوزادان چیست و یا حتی چه اقداماتی موجب پیشگیری از بروز این اختلال گوارشی می‌شود، در ادامه این مقاله ما را همراهی کنید تا بیشتر با این عارضه و راه‌های درمانش آشنا شوید. همچنین اگر سوالی درباره بیماری اسهال دارید و نیاز به راهنمایی یک پزشک متخصص اطفال دارید، در انتهای همین مقاله و از طریق کامنت‌‌ها با ما در ارتباط باشید.

اسهال یا بیرون روی در کودکان چیست؟

اسهال (Diarrhea) نوعی واکنش یا بهتر بگوییم اختلال در سیستم گوارشی کودکان و نوزادان می‌باشد که با شل شدن مدفوع همراه است. نه تنها شلی مدفوع بلکه تعداد دفعاتی که در طول یک روز مشغول به دفع هستید نیز نشان می‌دهد آیا اسهال گرفتید یا خیر. اگر فرزند شما 3 بار و یا بیشتر مدفوعی شل را در طول روز دفع می‌کند، به اسهال مبتلا شده است.

علل بروز اسهال در کودکان چیست؟

دلایل متنوع و بسیاری می‌توانند در بروز اسهال در کودکان نقش داشته باشند. برخی از عللی که موجب بروز اسهال در کودکان می‌شوند عبارتند از:

گاستروآنتریت ویروسی:

گاستروآنتریت (viral gastroentritis) یا به اختصار گاسترو، یک عفونت شایع در روده است. این ویروس عفونی شایع‌ترین علت بروز اسهال و استفراغ در کودکان می‌باشد. در صورتی که بهداشت فردی به خوبی رعایت نشود، این ویروس می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. همچنین شیوع اسهال و استفراغ در کودکان در اثر این ویروس عفونی، در فصول پاییز و زمستان بیشتر از سایر فصل‌های سال می‌باشد. گاستروآنتریت ویروسی می‌تواند موجب بروز اسهال ویروسی شود.

توجه داشته باشید که اگر فرزند شما به این ویروس عفونی مبتلا شود، ابتدا در طول 1 الی 2 روز با اسهال و استفراغ مواجه خواهد شد. سپس یک تب خفیف را تجربه کرده و در نهایت به اسهالی مبتلا می‌شود که ممکن است 1 هفته الی 10 روز طول بکشد!

بیشتر بخوانید: ابهام تناسلی در کودکان چیست؟

گاستروآنتریت باکتریایی:

گاستروآنتریت باکتریایی (bacterial gastroenteritis) می‌تواند توسط باکتری‌ها و در اثر مسمومیت غذایی حاصل شود. به عنوان مثال باکتری سالمونلا یکی از دلایل بروز گاسترو باکتریایی می‌باشد که می‌تواند مدفوع خونی در کودک و یا تب شدید و بالا را با خود به همراه داشته باشد.

جهت دریافت نوبت میتوانید از طریق فرم رزرو نوبت دکتر بهار اشجعی اقدام نمایید.

تاثیر آنتی بیوتیک ها بر اسهال شدن کودکان:

گاهی مصرف یک دوره آنتی بیوتیک نیز می‌‌تواند در بروز اسهال نقش داشته باشد. چرا که آنتی بیوتیک‌ها باکتری‌های خوب و بد را همزمان از بین می‌برد. عدم تعادل میزان باکتری‌های مفید و غیر مفید در بدن، موجب بروز اسهال می‌شود.

“درمان اسهال در کودکان راهی آسان و ساده برای جبران کم آبی بدن و ضعف عمومی در افراد مبتلا می‌باشد. برای جبران آب از دسته رفته بدن فرزند خود، به پزشک متخصص مراجعه کنید و تکنیک‌های مورد استفاده برای درمان اسهال را در پیش بگیرید.”

بیشتر بخوانید: درمان سرطان بیضه در کودکان پسر + سرطان بیضه در پسران چه علائمی دارد؟

انگل‌ها:

یکی دیگر از دلایلی که موجب بروز اسهال در کودکان می‌شود، انگل‌ها هستند که آن‌ها هم در بروز گاستروآنتریت نیز نقش دارند. انگل‌‌ها معمولاً از طریق آب آشامیدنی آلوده، آب آلوده در استخرها و یا پارک‌ها منتقل می‌شوند.

انگل‌ها می‌توانند اسهال شدید، درد شکمی، خستگی و ضعف و کاهش وزن را به دنبال داشته باشند.

از دیگر دلایلی که در بروز اسهال در کودکان نقش دارند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بهداشت ضعیف
• عدم تحمل لاکتوز
• بیماری‌های التهابی روده‌
• مصرف بیش از اندازه شکر
• انواع مسمومیت‌های غذایی
• اختلال در هضم برخی غذاها
• عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی
• مصرف وعده‌های غذایی غیر بهداشتی

انواع اسهال در کودکان و نوزادان

اسهال در کودکان می‌تواند به دو نوع کلی تسقیم بندی شود. دانستن اینکه کودک یا نوزاد شما به کدام نوع از اسهال مبتلاست، می‌تواند به انتخاب بهترین و سریع‌ترین راه درمان اسهال موثر باشد. انواع اسهال در کودکان و نوزادان عبارتند از:

۱- اسهال کوتاه مدت و ملایم (acute):

این نوع اسهال به مدت یک یا دو روز بهبود پیدا می‌کند. علت بروز آن می‌تواند غذاهای آلوده به باکتری و یا سرماخوردگی ویروسی در کودک باشد.

۲- اسهال بلند مدت و مزمن (chronic):

بهبودی این نوع اسهال چندر روز تا چند هفته طول می‌کشد. از دلایل این نوع اسهال می‌توان به سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) و بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو (Ulcerative Colitis)، بیماری کرون روده (Crohn’s disease) و یا بیماری سلیاک (Celiac disease) اشاره کرد.

اگر بیشتر از ۳ روز است که کودک یا نوزاد شما اسهال شده، بهتر است تا همین حالا برای معاینه و درمان او با شماره ۰۲۱۴۴۸۴۱۸۶۲ تماس بگیرید

کدام علائم مرتبط با اسهال در کودکان است؟

هیچ بیماری و اختلالی فاقد علامت نیست، حتی اسهال! اگر فرزند شما به اسهال مزمن و یا ملایم مبتلا شده باشد، ممکن است مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌ای زیر را تجربه کند:

• درد شکمی
• تورم و نفخ
• مدفوع خونی
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع و استفراغ
• کم آبی بدن شدید بدن
• تب یا درجه حرارت بالای بدن

بسته به نوع و علت بروز اسهال، علائم و نشانه‌های اسهال در کودکان ممکن است متغیر و متفاوت باشد.

برای درمان اسهال در کودکان و نوزادان خود می‌توانید همین حالا با مطب دکتر بهار اشجعی تماس بگیرید.

علائم کم آبی بدن در نوزادان و کودکان

کم آبی اگر شدت بسیار زیادی داشته باشد، می‌تواند کشنده واقع شود و آسیب بسیار زیادی به سلامت کودکان و نوزادان مبتلا به اسهال بزند. نوزادان و کودکان خردسال بسیار بیشتر از بزرگسالان به کم آبی مبتلا می‌شوند چرا که کمتر به دنبال جبران آب از دست رفته در بدن خود هستند. نشانه‌های کم آبی در نوزادان و کودکان در اثر بیرون روی گوارشی شدید عبارتند از:

• خشکی پوست
• تحریک پذیری بیشتر
• گود رفتگی زیر چشم‌ها
• خشکی لب، زبان و دهان
• تنفس‌های سریع و کوتاه
• بی‌حالی و ضعف عمومی بدن
• اشک ریختن کمتر حین گریه کردن
• پوست رنگ پریده، سرد و یا لکه دار
• عدم دفع ادرار در طول مدت بیش از 8 ساعت

بیشتر بخوانید: علائم یبوست در کودکان چیست؟ + چگونه یبوست را در کودکان درمان کنیم؟

چطور اسهال در کودکان و نوزادان را تشخیص دهیم؟

در صورتی به دنبال تشخیص علت و درمان اسهال در کودکان هستیم که این اختلال گوارشی ادامه دار باشد و به جای آنکه بهبود پیدا کند، شدت یابد و بهتر نشود! با مراجعه به بهترین پزشک متخصص اطفال، ابتدا سوابق پزشکی کودک بررسی می‌شود. سپس معاینه بالینی کودک انجام می‌شود و دکتر کودک شما سوالاتی مانند اینکه “تغذیه فرزندتان در این مدت چطور بوده است؟” و یا “پیش از اسهال شدن، آخرین وعده غذایی مصرف شده چه بوده است؟” از شما پرسیده می‌شود.

اگر مسمومیت غذایی موجب بروز این عارضه شده باشد، درمان‌هایی متناسب با آن پیشنهاد داده می‌شود. اما اگر علت اسهال در کودکان تغذیه نادرست نباشد، پزشک آزمایشات و تست‌های زیر را تجویز خواهد کرد:

• آزمایش خون
• آزمایش ادرار برای بررسی عفونت ادراری
• سیگموئیدوسکوپی برای بررسی اختلالات کانال مقعدی
• آزمایش خون برای بررسی انگل و یا باکتری‌های موجود در بدن
• تصویر برداری از شکم برای بررسی اختلالات ساختاری در روده‌ها

بیشتر بخوانید: راه های تشخیص و درمان عفونت واژن در دختران

راه های درمان اسهال در کودکان

راهکارهایی که برای درمان اسهال در کودکان زیر یکسال، دوسال و یا بیشتر از آن توصیه می‌شود عبارتند از:

درمان خانگی اسهال در کودکان

تنها راه درمان سریع اسهال در کودکان و نوزادان در خانه، مراقبت بیشتر از فرزندانتان است. همچنین چون فرزند شما با کم آبی ناشی از اسهال مواجه شده، بهتر است تا حواستان به هیدراته ماندن بدن فرزندتان باشد.

درمان های خانگی برای اسهال در کودکان

• افزایش مصرف مدیریت شده مایعات به خصوص آب برای جبران کم آبی بدن کودک یا نوزاد
• پرهیز از مصرف وعده‌های غذایی تشدید کننده اسهال مانند شیرینی‌جات و میوه‌های ملین
• گنجاندن برخی مواد غذایی مانند ORCها، موز و لبنیات حاوی پروبیوتیک‌های سالم
• رعایت بهداشت فردی و شستشوی صحیح دست با آب و صابون
• ادامه دادن روند شیردهی به نوزاد و فرزند شیر خوار خود
• پرهیز از نوشیدن آب میوه و نوشیدنی‌های حاوی قند

“درمان سریع و فوری اسهال در کودکان و نوزادان با مراقبت خانگی دقیق‌تر و حساس‌تر و همچنین مراجعه به پزشک متخصص کودک، برای استفاده از داروها و شربت‌های مناسب درمان اسهال می‌باشد. اگر فرزندتان با بیرون روی شدید مواجه شده به طور که درد شکمی و مقعدی را تجربه می‌کند، همین حالا برای درمان از بهترین دکتر اطفال در تهران نوبت بگیرید.”

بیشتر بخوانید: انواع بیماری های بیضه در کودکان و نوزادان پسر

درمان دارویی اسهال در کودکان

در کنار روش‌های خانگی برای درمان اسهال، روش‌هایی دارویی مانند قرص و شربت برای درمان اسهال در کودکان و نوزادان وجود دارد که می‌تواند درد مقعدی و یا ناراحتی‌های ناشی از این عارضه را رفع کند.

برای درمان دارویی تب، حالت تهوع و استفراغ ناشی از اسهال در کودکان، بهتر است تا تحت نظارت متخصصین کودک از داروها و شربت‌های مناسب استفاده کنید. یکی از بهترین داروها برای اسهال در کودکان لوپرامید (Loperamide) بوده، که واجب است با تجویز پزشک مصرف شود!

برای دریافت نسخه دارویی برای درمان اسهال در کودکان خود، از طریق فرم رزرو نوبت اینترنتی دکتر بهار اشجعی اقدام به دریافت نوبت کنید.

بیشتر بخوانید: درمان فتق کشاله ران در کودکان + جراحی فتق کشاله ران در کوکان و نوزادان

چطور از اسهال در کودکان و نوزادان پیشگیری کنیم؟

روش‌های پیشگیرانه از اسهال در کودکان و نوزادان لزوماٌ به طور صد در صدی از وقوع اسهال جلوگیری نمی‌کنند. بلکه این راه و روش‌ها تنها احتمال بروز اسهال و یا بهتر بگوییم، در برخی موارد علائم و شدت آن را کاهش می‌دهند. برای پیشگیری از بروز اسهال در کودکان و نوزادان خود اقدامات زیر را انجام دهید:

• در هنگام سفر به تغذیه کودکتان به خوبی دقت کنید.
• قبل از مصرف میوه‌ها و سبزیجات، آن‌ها را به خوبی بشویید.
• ناخن‌های دست کودک و نوزاد خود را مرتب بگیرید و کوتاه کنید.
• محیط خانه را تمیز نگه دارید، به خصوص سطوحی که در دسترس کودک هستند.
• تمامی ظروف، سطوح و لوازمی که کودک با آن‌ها در تماس است را ضد عفونی کنید.
• شست‌وشوی مرتب دست‌ها می‌تواند از شیوع باکتری‌های اسهال کننده جلوگیری کند.

“پیشگیری از اسهال در کودکان و نوزادان کار سخت و دشواری نبوده و تنها مسلتزم رعایت بهداشت با دقت و حساسیت بسیار بالایی می‌باشد. اگر به دنبال حفظ سلامت گوارشی و جسمانی فرزندان خود هستید، از روش‌های پیشگیرانه برای درمان اسهال در کودکان و نوزادان به هیچ وجه دریغ نکنید!”

بیشتر بخوانید: علت ورم و التهاب کشاله ران در کودکان چیست؟ + علت التهاب بیضه در پسران چیست؟

تغذیه‌ی مناسب برای درمان اسهال کودکان و نوزادان

در گذشته پزشکان رژیم غذایی BRAT (موز، برنج، سس سیب یا پوره سیب درختی، نان تُست) را توصیه می‌کردند. این رژیم بیشتر برای پیشگیری از اسهال موثر است و در درمان آن نقشی ندارد. امروزه پیشنهاد پزشکان، رژیم غذایی متنوع و مغذی از انواع ویتامین‌ها و پروبیوتیک‌های سالم، برای برقراری تعادل در باکتری‌های خوب و بد روده است.

برای نوزادان شیرخوار، شیر مادر همچنان گزینه‌ای عالی به عنوان ماده‌ای مفید و مغذی می‌باشد. شیر مادر دارای ویژگی‌هایی متمایز از سایر مواد غذایی برای کودکان است که عبارتند از:

• به راحتی جذب می‌شود.
• شامل مواد مغذی بیشتری نسبت به نوشیدنی‌های الکترولیتی است.
• هضم آن برای معده کودک آسان بوده و سیستم گورش او را مختل نمی‌کند.

البته توجه داشته باشید که نوزادان، به خصوص تازه متولد شدگان، بیشتر از سایر گروه‌ها مستعد اسهال و کاهش شدید آب بدن هستند.

در چه مواردی مراجعه به پزشک ضروری است؟

اگر کودک شما زیر ۶ ماه سن دارد و به اسهال مبتلا شده است و یا هر یک از علائم زیر را داشت، مراجعه به یک متخصص کودک و یا جراح اطفال مراجعه کنید:

• مشاهده علائم کم آبی
• وجود خون در مدفوع
• مشاهده علائم کم آبی
• تب و داغی بدن کودک
• درد و تورم در ناحیه شکم
• عدم ادرار نوزاد در ۶ ساعت
• عدم ادرار کودک در ۱۲ ساعت
• اسهال بد بو در کودکان و نوزادان
• حالت تهوع و استفراغ‌های مکرر در کودک
• اسهال طولانی و یا بیشتر از ۳ روز بیرون روی

جهت تعیین نوبت برای درمان اسهال کودکان و نوزادان، می‌توانید همین حالا با مطب دکتر بهار اشجعی تماس بگیرید. همچنین میتوانید سوالات خود را در انتهای این صفحه مطرح نمایید.

چرا دکتر بهار اشجعی را انتخاب کنیم؟

دکتر بهار اشجعی متخصص جراحی کودکان و نوزادان در تهران و همچنین عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران هستند. ایشان به طور تخصصی در درمان و جراحی انواع بیماری‌های کودکان و نوزادان پسر و دختر مشغول به کار هستند.

با توجه به تحصیلات و سال‌ها تجربه‌ی درمان وجراحی ایشان، دکتر بهار اشجعی یکی از بهترین پزشکان منتخب برای درمان و جراحی کودکان و نوزادان هستند.

برای مشاهده خدماتی که دکتر بهار اشجعی در زمینه کودکان و نوزادان ارائه می‌دهند، روی لینک زیر کلیک کنید.

https://dr-ashjaei.com/خدمات/

سوالات متداول درباره اسهال در کودکان