مراقبت های بعد از ختنه نوزادان
مراقبت بعد از ختنه، باعث بهبودی سریع زخم، جلوگیری از عفونت محل جراحی و پیشگیری از چسبندگی آلت میشود. در مجموع، بین 7 الی 10 روز زمان نیاز است تا آلت تناسلی بعد از ختنه نوزاد کاملاً بهبود یابد.
مراقبت‌های بعد از ختنه در کودکان را می‌توانیم در دو دسته مراقبت‌های روزانه معمول و مراقبت در صورت بروز مشکلات خاص مانند خونریزی، عفونت، و چسبندگی آلت بعد از ختنه قرار داد.
برای شناخت مهم ترین مراقبت های بعد از ختنه نوزاد و راه های کاهش احتمال یا رفع برخی مشکلات در صورت بروز، در ادامه این مقاله، همراه ما باشید.
مراقبت بعد از ختنه (روزانه و معمول)
مراقبت های معمولی که در هر نوزاد بعد از ختنه کردن نیاز است انجام شود، عبارت‌اند از:
1. تمیز نگه داشتن محل زخم
مانند هر زخم جراحی، رعایت بهداشت و تمیز نگه داشتن محل زخم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این کار، اصلی ترین راه پیشگیری از عفونت زخ و افزایش سرعت بهبودی محسوب میشود. برای این کار:
- پوشک فرزندتان را مرتب چک کنید؛
- در صورت لزوم، محل زخم را به‌خوبی تمیز کنید.
2. تعویض پانسمان و حفظ آن تا ۳ الی ۴ روز
بعد از عمل، ناحیه‌ای که برش جراحی در آن انجام شده است با پانسمان پوشیده میشود. این بانداژ معمولاً با دو هدف به دور آلت تناسلی بسته میشود:
- محافظت از زخم
- کاهش تورم
برای مراقبت از زخم و پانسمان آن، این اقدامات را انجام دهید:
- در ۳ – ۴ روز اول، پانسمان را بر سطح زخم، حفظ کنید.
- در روز اول، مانع ورود آب به زیر پانسمان و تماس مستقیم با زخم شوید.
- در ۲ روز اول، پانسمان را تعویض و از تمیزی آن بر سطح زخم اطمینان حاصل کنید.
3. چرب کردن ناحیه آلت با وازلین (۲ بار در روز)
وازلین به‌عنوان یک لایه محافظ عمل می‌کند که بین سر آلت تناسلی و حلقه ختنه قرار می‌گیرد و از اصطکاک جلوگیری می‌کند. وازلین را باید در داخل حلقه ختنه، دور سر آلت تناسلی و در اطراف آن بزنید. میتوانید از یک گوش پاک‌کن برای پخش کردن وازلین داخل حلقه ختنه استفاده کنید.
پس از مدتی، حلقه ختنه به طور خود به خود از آلت تناسلی جدا خواهد شد. این اتفاق، معمولاً بین ۳ تا ۷ روز طول می‌کشد. چرب کردن آلت با وازلین، به جداشدن تدریجی حلقه ختنه از دور آلت نیز کمک می‌کند.
البته، نیاز است که پس از جداشدن آن نیز، به مدت یک یا دو روز به وازلین ادامه دهید.
بیشتر بخوانید: بهترین روش ختنه کدام است؟
4. حمام کردن کودک
تا ۲۴ ساعت، از حمام کردن کودک پرهیز کنید. پس از گذشت این زمان، میتوانید با حمام نوزاد خود در آب ولرم به‌صورت دو بار در روز، باعث حفظ تمیزی محل زخم شوید.
5. حفظ بخیه‌ها
بخیه‌ها باید به‌اندازه کافی در جای خود باقی بمانند تا لبه‌های زخم به‌درستی به هم جوش بخورند. این زمان، معمولاً ۱ الی ۲ هفته است و پس از آن، میتوانید با مراجعه به پزشک، به برداشتن آن‌ها اقدام کنید.
6. رعایت تغذیه پس از ختنه کردن
با توجه به اینکه معمولاً ختنه نوزاد تحت بی‌حسی موضعی انجام میشود، فرزند شما می‌تواند به طور عادی تغذیه کند. با این حال، بعضی کودکان ممکن است دچار شوک جزئی بعد از ختنه شوند، که بر الگوهای تغذیه‌شان در روزهای اول بهبودی اثر دارد.
7. مراقبت از درد پس از ختنه
فرزند شما قبل از انجام عمل، بی‌حسی موضعی دریافت کرده‌است؛ همین بی‌حسی درد او را در روزهای اول بهبودی کاهش می‌دهد. با این حال، ممکن است کمی ناراحتی وجود داشته باشد که می‌تواند باعث بیقراری او شود.
در این موارد، میتوانید دو اقدام زیر را انجام دهید:
- در آغوش گرفتن و آرامش‌دادن به فرزند در صورت بیقراری زیاد.
- مراجعه به پزشک در صورت تداوم بیقراری و بررسی داروهای مسکن در صورت صلاحدید ایشان
8. عدم نگرانی از ریزش اسمگما
زمانی که پوست آلت از سر آن جدا میشود، سلول‌های پوستی ریزش می‌کنند. این سلول‌های پوستی ممکن است به شکل توده‌های سفید و مرواریدی زیر پوست ظاهر شوند، که اسمگما (Smegma) نام دارند. این فرایند، طبیعی است و در صورتی که دچار تجمع زیاد و چسبندگی آلت نشود، جای نگرانی ندارد.
مراقبت بعد از ختنه در زمان بروز مشکلات خاص
ختنه کردن با مشکلات کمی همراه است، اما مانند هر عمل جراحی دیگری، ممکن است مشکلاتی پیش بیاید. به عنوان مثال، خونریزی.
میزان بروز عوارض بعد از ختنه نوزاد با توجه به مهارت و تجربه پزشک و عوامل دیگر متغیر است.
1. خونریزی پس از ختنه
یکی از مشکلاتی که ممکن است پس از ختنه بروز کند، خونریزی محل زخم است؛ اگر چه، این موارد به ندرت اتفاق می‌افتد. ممکن است متوجه لکه‌هایی کوچک از خون در محل تماس زخم با پوشک شوید، که طبیعی است.
در صورت وجود خونریزی فعال بعد از ختنه، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- به مدت 3 – 5 دقیقه محل زخم را با استفاده از گاز استریل همراه با کمی فشار نگه دارید.
- پس از اعمال فشار، ناحیه را برای بررسی مجدد خونریزی، مشاهده کنید و در صورت تداوم، مرحله اول را تکرار کنید.
- هنگامی که خونریزی متوقف شد، گاز جدیدی با وازلین بگذارید و پوشک را ببندید.
- بعد از ۱۰ دقیقه، مجدداً پوشک را برای علائم خونریزی، بررسی کنید.
اکثر خونریزی‌ها با این روش، پایان می‌یابند. با این وجود، اگر خونریزی تداوم داشت، حتماً به پزشک خود مراجعه کنید.
با این حال، اگر این لکه‌ها بزرگ‌تر یا تیره‌تر شوند، نیاز است که به پزشک مراجعه کنید. برای چک کردن پوشک، اگر نوزاد در حال خواب است، میتوانید تنها لبه‌های جلویی پوشک را از بیرون نگاه کنید. اگر پوشک تغییر رنگ نداده باشد، احتمالاً خونریزی غیرطبیعی وجود ندارد.
شماره تماس مطب دکتر بهار اشجعی ۴۴۸۴۱۸۶۲ – ۰۲۱
2. عفونت پس از ختنه
در صورتی که بعد از ختنه، متوجه علائم زیر در کودک خود شدید، ممکن است با عفونت محل زخم پس از ختنه مواجه شده باشید:
- تب
- بیقراری
- قرمزی، گرمی و تورم محل زخم
- ترشحات زردرنگ، چرکی و بدبو
- عدم دفع ادرار ظرف ۱۲ ساعت بعد از ختنه
در صورت وجود این علائم، ۲ نکته کلیدی زیر را در نظر داشته باشید:
- در سریع‌ترین زمان، به پزشک مراجعه کنید؛
- از استفاده هرگونه کرم ضدعفونی‌کننده روی آلت تناسلی خودداری کنید؛ زیرا می‌توانند باعث خوردگی و آسیب‌دیدن پوست شوند.
«در صورت بروز عفونت در سیر انجام مراقبت بعد از ختنه نوزاد، از مصرف آنتی بیوتیک بدون تجویز پزشک، خودداری کنید؛ زیرا تنها پزشک است که قادر به تشخیص دقیق بیماری و آنتی بیوتیک مناسب آن است. علاوه براین، بر اساس مطالعات پزشکی و میکروب‌شناسی انجام‌شده تا سال 2024، مصرف انواع نامرتبط آنتی بیوتیک، تأثیری در بهبود عفونت ندارد.»
3. چسبندگی آلت تناسلی
ماندن پوست اضافی بر آلت تناسلی بعد از ختنه، تجمع چربی بین بدنه و سر آلت، و فرورفتگی آن، می‌تواند باعث چسبندگی آلت تناسلی بعد از ختنه و یا پنهان‌شدن آن شود.
برای پیشگیری از ایجاد این حالت، دو مراقبت زیر را بعد از ختنه انجام دهید:
- تعویض منظم پوشک (و جلوگیری از تجمع ادرار و مواد جسبناک، و ایجاد رطوبت و سوزش)
- عقب‌کشیدن مکرر و فاصله‌دادن پوست آلت تناسلی نسبت به سر آن (استفاده از وازلین نیز کمک زیادی می‌کند)
علاوه بر این، در صورت مشاهده چسبندگی، میتوانید دو اقدام زیر را انجام دهید:
- استفاده از وازلین و سعی در رفع چسبندگی
- مراجعه به پزشک جهت دریافت درمان لازم (که بسته به نوع چسبندگی متفاوت است)
پیشنهاد می شود درمورد هیپوسپادیاس در کودکان و علائم آن مطالعه کنید تا در صوتیکه پسر شما به این بیماری مبتلا بود، از ختنه کودک اجتناب کنید.
میتوانید سوالات خود را در انتها این مطلب (بخش کامنت ها) مطرح کنید، دکتر بهار اشجعی در اولین فرصت پاسخگوی سوالات شما خواهد بود.
جمع‌بندی مراقبت بعد از ختنه
مراقبت‌های بعد از ختنه نوزادان و کودکان می‌تواند شامل مراقبت‌های روزانه معمول شامل موارد زیر می باشد:
- رعایت تغذیه سالم
- چرب کردن آلت با وازلین
- تمیز نگه داشتن محل زخم
- تعویض پانسمان و حفظ آن تا ۴ روز
- حمام کردن کودک بعد از ۲۴ ساعت از زمان عمل
- بررسی مشکلات و شرایط خاص مانند خونریزی، عفونت یا چسبندگی آلت تناسلی کودک
اگر به هر دلیل، بعد از مراقبت از جای زخم ختنه فرزندتان شاهد خونریزی شدید، چرک و عفونت یا بوی بد در آلت تناسلی شدید، بهتر است تا به متخصص ختنه و جراح کودکان مراجعه کنید.
