علت و درمان نفخ شکم در نوزادان و کودکان

نفخ شکم در کودکان یکی از مشکلات شایعی است که ممکن است باعث ناراحتی و ایجاد احساس درد در کودکان شود. این مشکل معمولا به دلیل تغذیه نامناسب، هضم ناموفق یا حتی برخی عوامل پزشکی رخ می‌دهد. برای درمان نفخ شکم در کودکان، بهتر است به جای استفاده از دارو، در وهله اول از درمان های خانگی کمک بگیرید تا به راحتی و بدون اثرات جانبی موفق به درمان نفخ شکم فرزندتان شوید.

در این مقاله قصد داریم به معرفی روش هایی برای درمان نفخ شکم خردسالان بپردازیم تا بتوانید با استفاده از یک رژیم غذایی سالم و مناسب، فرزندتان را از شر نفخ شکم خلاص کنید. پس تا انتهای این متن با ما همراه باشید:

دلایل ایجاد نفخ شکم در کودکان و نوزادان

نفخ شکم در کودکان یکی از موضوعات رایجی است که می‌تواند باعث نگرانی والدین شود. ولی باید گفت که این موضوع کاملا طبیعی است و جای نگرانی ندارد. بیشتر کودکان و نوزادان دچار نفخ در شکم و روده می‌شوند که علل رایج آن علاوه بر نوع تغذیه یا نوشیدنی، سیستم گوارش نوپای آنها نیز هست. گاهی اوقات درمان این مشکل با رژیم غذایی و یا مکمل‌های غذایی صورت می‌گیرد و گاهی اوقات نیز بدون هیچ درمانی و به صورت خود به خودی برطرف می‌شود.

با دانستن نشانه‌ها و روش‌های درمان آن، می‌توان با خیال آسوده تری از کودکان و نوزادان مراقبت کرد. اما قبل از هر چیز بیایید نگاهی به علل بروز نفخ شکم در کودکان بیندازیم:

یکی از مهمترین دلایل ایجاد نفخ شکم در اطفال که در ابتدا نیز گفته شد، سیستم گوارش نابالغ آنها است. اما نمی‌توان همیشه نفخ شکم کودک را ناشی از این موضوع دانست چرا که گاهی اوقات دلایل دیگری نیز در بروز چنین مشکلی دخیل‌اند از جمله:

• راه رفتن کودک در حین غذا خوردن (در این حالت ممکن است کودک سریع غذا بخورد و غذا را به طور کامل نجود.)
• نوشیدن آب میوه (هضم فروکتوز و ساکارز برای نوزادان و کودکانی که هنوز با شیر تغذیه می‌شوند دشوار است و دل درد، نفخ شکم و حتی گاهی اوقات اسهال را نیز به همراه دارد.)
• سندروم روده تحریک پذیر (مصرف تنقلات فرآوری شده و مواد غذایی تند می‌تواند منجر به نفخ شکم، اسهال و یبوست در کودکان شود.)
• مصرف نوشیدنی‌های دارای فسفریک اسید (مانند مصرف نوشابه‌های گازدار که می‌تواند موجب نفخ شکم در کودکان شود. )
• بلعیدن هوا (هنگام غذا خوردن، گریه کردن، جویدن آدامس ممکن است مقداری هوا وارد بدن کودک شود.)
• ابتلا کودک به یبوست ( یکی از شایع ترین بیماری های کودکان است که دفع دردناک و نفخ شکم را برای کودک به همراه دارد)
• برخی از سبزیجات (مصرف سبزیجاتی مانند گل کلیم، کلم بروکلی و … می‌تواند موجب نفخ شکم کودک شود.)
• عدم تحمل لاکتوز (عدم توانایی در هضم قند طبیعی (لاکتوز) موجود در شیر)

برای تشخیص و درمان درست نفخ شکم در کودک و یا نوزاد خود با دکتر بهار اشجعی در ارتباط باشید.

علائم و نشانه های نفخ در شکم کودکان

اینکه بتوانید به درستی تشخیص دهید که آیا فرزندتان دچار نفخ شکم شده است یا خیر، موضوع مهمی است که باید در وهله اول بتوانید علائم نفخ شکم در اطفال را به خوبی تشخیص دهید. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:

1.  آروغ زدن
2. سرخی صورت
3. کاهش وزن کودک
4. تکان خوردن مکرر
5. مشکل در دفع مدفوع
6. کشیدن پا‌ها به سمت شکم
7. ناراحتی و کج خلقی مداوم
8. گره کردن مشت به صورت مکرر
9. بروز اختلالات در خواب و خوراک کودک
10. بی قراری و گریه کودک برای مدت طولانی

بیشتر بخوانید: انواع دل درد در کودکان + راه های درمان درمان دلدرد در کودکان

روش های درمان نفخ شکم در کودکان و نوزادان

روش‌های درمان خانگی در مقایسه با درمان دارویی مقرون به صرفه بوده و عوارض جانبی را برای کودک به همراه ندارد؛ علاوه بر آن شما در اکثر مواقع می‌توانید با کمک راهکارهای ساده و طبیعی، نفخ شکم را در فرزندتان درمان کنید. اما باید این موضوع را به خاطر داشته باشد، اگر بهبودی صورت نگرفت و یا علائم شدیدتری را در کودک مشاهده کردید، توصیه می‌شود. به دنبال درمان های پزشکی باشید و در اسرع وقت فرزندتان را به یک متخصص اطفال نشان دهید.

درمان های خانگی نفخ شکم در کودکان و نوزادان

در ادامه متن به بررسی روش های کارآمد برای درمان نفخ شکم کودک در خانه پرداخته‌ایم از جمله:

• تغذیه:

برای درمان نفخ شکم کودک بهتر است در ابتدا به رژیم غذایی او توجه بیشتری داشته باید برای مثال: خوراکی های حاوی فیبر برای دستگاه گوارش و بدن بسیار مفید هستند پس با کاهش مصرف خوراکی های فرآوری شده و غذاهای چرب، خوراکی های سالم را در رژیم غذایی کودک بگنجانید.

البته توجه داشته باشید مصرف برخی از سبزیجات مانند گل کلم یا کلم بروکلی همانطور که برای بزرگسالان نفاخ است ممکن است کودکان را نیز به نفخ شکم دچار کند بنابراین سعی کنید مصرف آنها را محدود کنید. همچنین سعی کنید بعد از غذا خوردن، نوزاد را به صورت نشسته یا ایستاده نگه دارید و به کودکان بزرگ تر بیاموزید از خوابیدن بعد از غذا پرهیز کنند.

• ماساژ برای درمان نفخ شکم در کودکان:

ماساژ می‌تواند روش مناسبی برای رفع باد شکم باشد. هنگام بی قراری کودک زمانی که فرزندتان بی قراری می‌کند، شکم او را با روغن‌های گیاهی ماساژ دهید. این کار سبب می‌شود تا عضلات شکم آرام شوند و نفخ زودتر درمان شود. حمام گرم و یا گرم کردن عضلات شکم کودک نیز می‌تواند برای درمان نفخ شکم بسیار موثر واقع شود باشد.

• نرمش برای درمان نفخ شکم در کودکان:

کودک خود را هر از چندگاهی وادار کنید تا نرمش کند. یکی از روش‌های موثر در درمان نفخ شکم، نرمش دوچرخه است. در این روش کودک را به پشت بخوابانید و پاهای او را مانند رکاب‌های دوچرخه حرکت دهید. این کار ممکن است باعث شود تا باد داخل شکم طفل تخلیه شود.

• طب سنتی و گیاه درمانی برای درمان نفخ شکم در کودکان:

در طب سنتی با استفاده از داروهای گیاهی و بی ضرر، بیماری های مختلف را می توان درمان کرد. ترنگبین (ترنجبن)، رازیانه، بابونه، عرق شیرین بیان، نعناع فلفلی و یا گلاب می‌توانند گزینه های خوبی برای درمان نفخ شکم در کودکان باشند. البته توصیه می‌شود قبل از استفاده اینگونه عرقیجات و  داروهای گیاهی برای کودک، با متخصص اطفال مشورت کنید.

روش‌های درمان خانگی اغلب اولین روش درمانی برای نفخ شکم کودکان شناخته می‌شوند. بنابراین بهتر است قبل از انجام هر کاری اطلاعات درستی را درباره راهکارهای مناسب و کارآمد آن داشته باشید و در نهایت از آنها استفاده کنید. اما درمان های خانگی برای برطرف کردن نفخ شکم تنها به کودک مربوط نمی‌شود و گاهی اوقات مادران نیز باید نکاتی را درباره رژیم غذایی خود رعایت کنند!

بیشتر بخوانید: درمان فتق ناف در کودکان و نوزادان

راه های پیشگیری از نفخ شکم در کودکان

برای پیشگیری از بروز ورم و نفخ شکم در کودکان و نوزادان ، باید کمی راجع به رژیم غذایی و حتی شیردهی مادران بحث کنیم. شیری که مادران به نوزادان خود می‌دهند، منبع غذایی آنان است پس باید در این باره کمی وسواس به خرج داد.

هنگام شیردهی به نوزاد بهتر است این موضوع را در نظر داشته باشید تا با زاویه مناسب به فرزندتان شیر بدهید همچنین باید توجه داشته باشید در حین شیر خوردن سر کودک بالاتر از بدنش قرار بگیرد چرا که این کار مانع بلعیدن هوا می‌شود. بعد از آنکه کودک خود را تغذیه کردید بهتر است او را به صورت عمودی نگه دارید و با ضربات آرام به پشت او به تخلیه باد شکم کمک کنید.

تغذیه مادر نیز در زمان شیردهی بسیار مهم است، چرا که اگر شیر مادر نفاخ باشد احتمال ورم کردن شکم کودک نیز بیشتر می‌شود. پس برای جلوگیری از این موضوع به نکات زیر توجه کنید:

۱- حبوبات: این دسته از مواد غذایی حاوی مقدار قابل توجهی فیبر هستند که موجب ورم در ناحیه روده و معده می‌شوند. پس تا حد ممکن مصرف حبوبات را در این دورره محدود کنید و حتما قبل از مصرف، آنها را در آب خیس کنید.

۲- کافئین: کافئین اغلب باعث ایجاد ورم می‌شود و از آنجایی که دستگاه گوارش اطفال ناکامل است، کافئین به طور کامل دفع نشده و مشکل ساز می‌شود. کافئین حتی می‌تواند برنامه خواب نوزاد را نیز مختل کند.

۳- ادویه‌ها: توصیه می‌شود مادران در دورن شیردهی از غذاهای تند مصرف نکنند، زیرا ادویه هایی مانند پودر سیر، پودر پیاز، فلفل سیاه و قرمز مناسب سیستم گوارش کودک نیستند. ترجیحا از این ادویه‌ها تا جایی که امکان دارد استفاده نکنید و یا خیلی کم استفاده کنید.

جهت ارتباط با دکتر بهار اشجعی با شماره ۰۲۱۴۴۸۴۱۸۶۲ تماس بگیرید و یا از طریق فرم رزرو نوبت اقدام نمایید.

اگر درمان خانگی برای نفخ شکم کودک یا نوزاد جواب نداد چه کنیم؟

در برخی مواقع ممکن است که روش‌های درمان خانگی جواب ندهند و بی قراری و ناآرامی کودک ادامه دار باشد. گاهی اوقات نیز نشانه‌های خطرناکی ممکن است پدیدار شوند, مانند :

• اسهال
• خستگی و انرژی بسیار کم کودک
• وجود خون یا چرک در ادرار کودک
• احساس درد یا دلپیچه در کودک
• تخلیه ادرار کدر و بد بو در کودکان
• استفراغ خون، مایع سبز یا زرد رنگ

در صورتی که هر یک از نشانه های فوق را مشاهده کردید باید فوران درمان های پزشکی را برای کودک یا نوزاد خود آغاز کنید.

بیشتر بخوانید: درمان کیست قفسه سینه در کودکان و نوزادان