تنگی مجرای ادرار در کودکان، بهترین روش تشخیص و درمان موثر آن
آنچه در این مقاله میخوانید:
مجرای ادرار لولهای است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل میکند. در تنگی مجرای ادرار کودکان (Urethral Stricture)، بخشی یا تمام این لوله باریک میشود. این تنگی میتواند در هر نقطهای از مجرای ادرار رخ دهد، اما بیشتر در پسران در نزدیکی نوک آلت تناسلی دیده میشود. تنگی مجرای ادرار میتواند بسته به محل و شدت بیماری، بر توانایی کودک در دفع ادرار تأثیر بگذارد؛ برای مثال سرعت جریان ادرار را کاهش دهد یا جریان را به طور کلی مسدود کند.
تنگی مجاری ادرار یکی از مشکلاتی است که بیشتر در پسران به دلیل تفاوتهایی که در ساختار دستگاه تناسلی پسران و دختران وجود دارد، مشاهده میشود. این مشکل معمولاً ناشی از علل ژنتیکی یا محیطی است.
کودکان هنگام ابتلا به این عارضه، هنگام دفع ادرار با درد مواجه هستند و دفع ادرار کودک با ناراحتی همراه است. تنگی مجرای ادرار ممکن است مادرزادی باشد یا در اثر عوامل دیگری مانند آسیب یا عفونت ایجاد شود.
در ادامه این مقاله قصد داریم تا به طور کامل علائم تنگی مجرای ادرار اطفال، علل، روش های درمانی و سایر موارد را بررسی کنیم؛ بنابراین اگر شبهه ای در این زمینه دارید، مطالعه این متن خالی از لطف نخواهد بود:
تنگی مجرای ادرار در کودکان یعنی چه؟
تنگی مجرای ادرار (urethral stricture) به این معنی است که لوله مجرای ادرار یعنی لوله ای که ادرار را از بدن خارج می کند، باریک باشد و باعث شود ادرار به سختی خارج شود.
به عبارت دیگر بسته بودن تمام یا قسمتی از پیشابراه را تنگی مجرای ادرار می گویند که بسته به میزان گرفتگی و بسته بودن مسیر آن، میتواند بر نحوه ادرار کردن کودک تاثیر بگذارد و عوارضی را برای کودک به همراه داشته باشد. البته باید توجه داشت اگر منظور از تنگی مجرای ادرار، تنگی پیشابراه باشد بیماری شایعی در کودکان محسوب نمی شود اما اگر منظور تنگی نوک مجرای ادرار باشد، بیماری شایعی در کودکان میباشد.
مطالعه بیشتر: عوارض ختنه نادرست پسران
۱۱ علائم تنگی مجرای ادرار در کودکان: چگونه متوجه شویم؟
علائم تنگی مجرای ادرار در کودکان میتوانند از خفیف تا شدید متغیر باشند. در موارد خفیف، علائم قابل تشخیص نیستند اما در موارد شدیدتر، علائم زیر مشاهده میشود:
- تیره بودن رنگ ادرار
- ضعیف شدن جریان ادرار
- جریان ادرار دو شاخه یا نامنظم
- ناتوانی در تخلیه کامل مثانه
- تکرر ادرار در کودک و ناتوانی در کنترل آن
- احساس درد و تورم در ناحیه تناسلی
- درد در ناحیه لگن یا پایین شکم
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- شروع و توقف مکرر جریان ادرار
- وجود خون در ادرار کودک (هماچوری)
- کاهش حجم ادرار و قطره قطره ادرار کردن
علت بروز تنگی مجرای ادرار در کودکان چیست؟
در اکثر مواقع ایجاد بافت اسکار بعد از جراحی یا بیماری، در مسیر پیشاب منجر به تنگی مجاری ادرار در کودکان میشود. بنابراین وقتی بافت اسکار منقبض میشود ممکن است مجرای ادرار در کودکان نیز کوتاه و باریک تر شود.
علاوه بر آن موارد دیگری نیز در بروز تنگی مجرای ادرار کودکان به خصوص پسر بچه ها نقش دارند که عبارتند از:
ختنه کردن:
ختنه نادرست میتواند باعث ایجاد اسکار در مجاری ادراری شده و در نهایت مسیر مجاری ادرار را ببند و کودک یا نوزاد پسر دچار تنگی مجرای ادرار شود.
چسبندگی آلت تناسلی بعد از ختنه:
در برخی از موارد تنگی مجرای ادرار در کودکان به دلیل تنگی نوک آلت تناسلی رخ میدهد، این مورد گاهی بصورت ژنتیکی در پسران وجود دارد و گاهی بعد از ختنه در پسران رخ میدهد.
عفونت های مجاری ادراری:
عفونت ادرار در کودک میتواند باعث ایجاد التهاب در مجاری ادراری شده و در نهایت تنگی مجراری ادرار در کودک را به همراه داشته باشد.
شماره تماس مطب دکتر بهار اشجعی: | نوبت دهی آنلاین دکتر بهار اشجعی (کلیک کنید)
ضربه مستقیم به پیشابراه:
ضربه مستقیم به پیشابراه کودک یا اتفاقاتی از این قبیل مانند شکستگی لگن کودک، میتواند باعث ایجاد اسکار در این قیمت شده و مسیر مجری ادراری را تنگ کند یا ببندد.
بیماری های تناسلی در کودک:
التهاب آلت تناسلی به هردلیلی که باشد اعم از بالانیت، اپیدیمیت، پروستاتیت و … میتواند باعث تنگی مجرای ادرار در کودکان و نوزادان پسر شود.
بهترین روشهای تشخیص تنگی مجرای ادرار در کودکان و نوزادان، چه آزمایشاتی لازم است؟
مشاهده علائم ذکر شده توسط والدین، اولین گام در تشخیص است. پزشک پس از معاینه فیزیکی و انجام آزمایشهای لازم مانند سونوگرافی، سیستوسکوپی یا اوروفلومتری میتواند تشخیص دقیقی از وضعیت مجرای ادرار کودک ارائه دهد. (سیستوسکوپی فرآیندی است که با استفاده از یک دوربین کوچک، نواحی داخلی مجرای ادرار بررسی میشود.)
درصورتیکه به پزشک متخصص اطفال دسترسی ندارید می توانید از نوک مجرای ادرار کودک خود عکس تهیه کنید و برای دکتر ارسال کنید.
ارسال تصاویر برای دکتر بهار اشجعی در تلگرام
چگونه میتوان تنگی مجرای ادرار را در کودکان درمان کرد؟
بهترین درمان برای تنگی مجرای ادرار، جراحی است. این عمل معمولاً سرپایی انجام شده و بیحسی موضعی برای کودک استفاده میشود. اگر جراحی توسط متخصص جراحی اطفال انجام شود، کودک پس از عمل از مشکلاتی مانند سوزش یا تکرر ادرار رنج نخواهد برد.
لازم است بدانید یکی از مهمترین عواملی که موجب بروز بیماری تنگی مجرا میشود، ختنه کردن کودک توسط افراد غیر متخصص و غیر پزشک است و در هر 100 پسری که به تنگی مجرای ادرار مبتلا هستند 10 نفر ختنه شده اند، و والدین در زمانیکه فرزند خود را از پوشک می گیرند و آموزش دستشویی رفتن به کودک می دهند تازه متوجه این موضوع می شوند.
مطالعه بیشتر: چسبندگی لابیا در دختران
جراحی تنگی مجرای ادرار در کودکان چگونه انجام می شود؟
بهترین روش برای درمان تنگی مجرای ادرار در کودکان جراحی میباشد که با ایجاد برش در مجرا که اغلب ناحیه پرینه و یا جلو مقعد است، قسمتی که تنگ و باریک شده است را برداشته و و قسمت های سالم را بهم پیوند میزنند.
این شیوه جراحی نیاز به تبحر، دقت و مهارت بالا دارد و باید توسط پزشک ارولوژیست اطفال و متخصص جراحی کودکان انجام شود تا کمترین عارضه و آسیبی به کودک وارد شود و به بهترین نتیجه از این عمل جراحی بدست بیاید.
روش های خانگی برای بهبود تنگی مجرای ادرار در کودکان
تغییر سبک زندگی و مراقبتهای خانگی نمیتواند جایگزین درمان پزشکی شود. با این حال، مصرف مایعات کافی و تغذیه مناسب میتواند به بهبود کلی وضعیت کمک کند. به والدین توصیه میشود از هر گونه دارو یا درمان خانگی بدون مشورت با پزشک پرهیز کنند.
مصرف مایعات و آب کافی میتواند در جلوگیری از عفونتهای دستگاه ادراری کمک کند و باعث کاهش ریسک بروز تنگی مجرای ادرار شود؛ همچنین تغذیه مناسب و رژیم غذایی حاوی میوهها، سبزیجات و غلات میتواند به بهبود عملکرد کلیه و دستگاه ادراری کودک کمک کند.
توصیه میکنیم به هیچ عنوان اقدام به استفاده از داروها یا روش های درمانی بدون مشورت با پزشک نکنید.
عوارض عدم درمان تنگی مجاری ادرار
هیچ دارویی برای کمک به درمان تنگی مجرای ادرار (مجرای بولبار) در کودکان وجود ندارد. بدون جراحی گرفتگی یا تنگی مجرای ادرار، مشکلات دفع ادرار همچنان ادامه خواهند داشت و ممکن است عفونت بیضه در پسران یا عفونت رحم و تخمدان در دختران نیز ایجاد شود
اگر تنگی مجرای ادرار کودکان نادیده گرفته شود ممکن است عوارض زیادی را برای کودک به همراه داشته باشد. از مهم ترین این عوارض به عفونت ادراری شدید و عفونت های مقاربتی و در بعضی از موارد به غیر طبیعی بودن محل ادرار می توان اشاره کرد.
در میان افراد مبتلا به تنگی مجاری ادرار، احتباس ادرار دیده میشود که این مورد باعث عفونت و نارسایی کلیه ها شده و موجب بروز مشکلاتی میشود، حتی در مواقعی اختلال در نعوظ در پسران، وجود دارد که می تواند منجر به بزرگ شدن مثانه و مشکلات کلیوی در آینده شود.
مطالب مرتبط: علت ایجاد سنگ کلیه در کودکان چیست؟
فیلم مصاحبه با دکتر بهار اشجعی درباره درمان تنگی مجرای ادرار
نوبت دهی اینترنتی دکتر بهار اشجعی
مزایا عمل جراحی تنگی مجرای ادرار در کودکان
- جلوگیری از عفونت های کلیوی و در نهایت نارسایی کلیه
- کاهش احتمال تشکیل سنگ های ادراری
- کاهش عفونت های مقاربتی
- جلوگیری از ایجاد عفونت در بیضه در پسران
- از ایجاد عفونت های شدید ادرار و دستگاه ادراری در کودکان جلوگیری می شود
معایب و عوارض بعد از عمل تنگی مجرای ادرار
- دوران نقاهت نسبتا طولانی مدت
- بی اختیاری ادرار
- اختلال در نعوظ
- تشکیل فیستول ادراری
- امکان بروز عفونت و ترشحات چرکی بعد از عمل
- امکان بازگشت مجدد بیماری تنگی مجرای ادرار
- احتمال عفونت بخیه ها در صورت سهل انگاری در رعایت بهداشت
البته لازم به ذکر است تمامی این موارد را می توان با مشورت پزشک متخصص و رعایت نکاتی که دکتر اطفال سفارش می کند، کنترل و تا مقدار زیادی کاهش داد.
مراقبت بعد از عمل تنگی مجرای ادرار در کودکان
مراقبت های بعد از جراحی تنگی نوک مجاری ادرار در نوزادان و کودکان، به منظور جلوگیری از چسبندگی آن ناحیه است، مهمترین مواردی گه بهتر است بعد از عمل تنگی مجرای کودک به آنها توجه شود عبارتند از:
- مصرف مایعات فراوان توسط کودک
- لازم است که بعد از عمل جراحی، نوک مجرا را به وسیله پماد به طور مداوم چرب کرد تا از خشکی ناحیه مورد نظر پیشگیری کرد.
- در روزهای ابتدایی پس از عمل، امکان دیدن خونریزی برروی لباس زیر وجود دارد. پس با دیدن خون در لباس زیر، نیازی به نگرانی نیست.
- رعایت بهداشت اصولی ناحیه تناسلی کودک و استفاده از پوشک خشک و تمیز نقش مهمی در جلوگیری از بروز عفونت های احتمالی بعد از جراحی تنگی مجرا کودکان دارد.
بیشتر بخوانید: انحنا آلت تناسلی در پسران
دوره نقاهت جراحی تنگی مجرای ادرار چقدر است؟
اکثر بیماران پس از عمل تنگی مجرای ادرار نسبتاً سریع بهبود پیدا می کنند، اما تورم ناشی از عمل جراحی باز تنگی مجرای ادرار ممکن است هفته ها طول بکشد تا به طور کامل بهبود یابد. به طور کلی توصیه می شود تا زمانی که سوند برداشته شود، فعالیت نوزاد یا کودک خود را به نیازهای اولیه محدود نمایید. درد کودک باید در هفته اول پس از جراحی تنگی مجرای ادرار بهبود پیدا کند.
دکتر بهار اشجعی بهترین متخصص جراحی کودکان و نوزادان در تهران
بهترین جراح تنگی مجرای ادرار، متخصصی است که در زمینه درمان بیماری های تناسلی یا دستگاه ادرای کودکان و نوزادان تجربه کافی را کسب کرده و نمونه جراحی های تنگی نوک ادرار موفقیت آمیز را در کارنامه حرفه ای خود ثبت کرده باشد.
دکتر بهار اشجعی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دارای بورد تخصصی در جراحی کودکان و نوزادان است که به پشتوانه سال ها تجربه و جراحی های موفقیت آمیز تنگی مجاری ادرار(مجاری بولبار)، به عنوان یکی از بهترین جراحان درمان تنگی مجرای ادرار در ایران شناخته می شود.
56 Comments
سلام وقت بخیر پسر هشت ساله دارم اتساع کلیه چپ.و راست داره پرش ادرار تیز داره امکان داره برا تنگی مجرای ادار باشه.
با سلام حتما جهت معاینه و اصطلاح تنگی مجرا تشریف بیاورید
بچم 8 ماهشه وقتی میخواست ادرار کنه کلی گریه میکرد
وقتی بردیمش دکتر، تشخیص دادن که مجاری ادراریش باریکه خیلی ناراختم بعد از چند سال خدا این بچرو بهمون داده بود
خانم دکتر تروخدا راهنماییم کنید تنگی مجرای ادرار درمان قطعی دارد؟
با سلام
بله درمان تنگی مجرا ، بسیار سرپایی و قطعی است
جهت معاینه و درمان تشریف بیاورید
سلام پسرم 10 سالشه و متاسفانه دستشویی نمیره و مجبورم پوشکش کنم خواستم بدونم برای درمان این بیماری باید به شما مراجعه کنم؟
سلام وقتتون بخیر
نیاز به بررسی میباشد.
لطفا جهت مراجعه اط طریق لینک زیر با ما در ارتباط باشید.
https://reservation.dr-ashjaei.com
سلام پسرم هنوز چهل روزش نشده، داشتم پوشکشو عوض میکردن که ادرار کرد و من دیدم که ادرارش انگار هی قطع میشه و با زور زدن ادرار میکنه
احتمال داره مجاری ادراریش تنگ باشه؟ با توجه به اینکه بچم هنوز خیلی کوچیکه میتونیم درمانش رو پیگیری کنیم؟
با سلام
بهتره معاینه بشه و درصورت داشتن تنگی مجرا همزمان با ختنه مجرا اصلاح بشه
سلام پسر من تنگی مجاری ادرار داشت دکتر با دماستج براش باز کرد الان تا سه ماهه هروقت با دماستج باز میکنیم خوبه اما اگه یکی دوشب باز نکنیم مشکل براش پیش میاد تا چند وقت ما بتید اینکارو تنجام بدیم
با سلام
باید معاینه بشن و در صورت نیاز اصلاح مجرای ادراری انجام شود
سلام خانم دکتر استفاده از پماد تنگی مجرای ادرار را هم جز مراقبتهای بعد از عمل تنگی مجرای ادرار کودکان حساب میشه؟
بعد از اصلاح مجرای ادراری تا زمانی که جراح پیشنهاد میکنه حتما باید پماد استفاده شود
بسته شدن مجرای ادرار در کودکان دختر را میتوان قبل از تولد و موقع غربالگری متوجه شد؟
مجرای ادراری در بعضی موارد ممکنه قابل تشخیص باشه
از وقتی پسرمو ختنه کردیم یه مقدار دچار تنگی مجرای ادرار شده و ادرارش قطع و وصل میشه. چون زمان زیادی از این اتفاق نگذشته احتمال داره با پماد تنگی مجرا ادرار ش درمان بشه و کار به جراحی نرسه؟
با سلام نیاز هست که مجرا بررسی شود
لطفاً از موقع ادرار کردن بچه بدون اینکه چهره ی دیده شود فیلم بگیری. به همراه شرح حال در تلگرام ارسال کنید
09191369074
سلام وقتتون بخیر پسرم تنگی مجرای ادرار داره و موقع ادرار خیلی ادرارش پرش داره، دکتر بهم گفت چون تنگی مجاری ادراریش در حدی نیست که ادرار داخل مثانه بمونه پس نیازی نیست بخوای عمل کنی ولی من نگرانم.
ممنون میشم راهنمایی بفرمایید.
سلام
از موقع ادرار کردن کودک بدون اینکه چهره ی او دیده شود فیلم بگیرید و اگر سونوگرافی انجام دادید همراه سونوگرافی و شرح حال کودک در تلگرام ارسال کنید
09191369074
سلام،دختر من شش سالشه تقریبا شش ماه پیشمتوجه شدیم که چسبندگی لابیا داره و بعد متخصص کلیه کودکان با دادن یه پماد مشکل رو حل کرد حالا بعد از رفع چسبندگی فقط ادرارش جهش زیاد داره و مقدار ادرار هم زیاده ولی عفونت ادراری اینا نداره،از چی میتونه باشه؟
باید با پزشک خودشون مشورت بفرمایید
سلام خانم دکتر عزیز وقتتون بخیر
پسر من تقریبا دوسال پیش عمل جراحی تنگی مجرای ادرار انجام داد حالا احساس میکنم فشار ادرارش کند شده
ایا احتمال دارد بعد دوسال این بیماری دوباره عود کند؟
با سلام
لطفأ از موقع ادرار کردن کودک بدون اینکه چهره ی او دیده شود فیلم چند ثانیه ای تهیه کنید و در تلگرام به همراه شرح حال ارسال بفرمایید
من به اصرار خانواده پسرمو ختنه کردم، میترسم بعد از اینکه زخمش خوب شد تنگی مجرای ادرار بگیره.راهکاری هست که از از این مشکل جلوگیری کنم؟
با عرض سلام یکی از دلایلی که پسران دچار تنگی مجرای ادرار می شوند انجام ختنه در نوزادی است خصوصا روش های غیر استاندارد و عدم پیگیری مناسب در روزهای اول بعد از ختنه و عدم اموزش والدین که منجر به تنگی های شدید نوک مجرا در کودکان می شود.
دختر من تنگی مجرای ادرار داشت که عمل کردیم و خداروشکر بهتره، فقط میترسم بعد از این عمل تنگی مجرای ادرار دوباره برگرده؟
بله امکان عود مجدد بیماری تنگی مجرای ادرار وجود دارد. برای جلوگیری از عود و بازگشت این بیماری بهتر است به توصیه های دکتر متخصص در خصوص نگهداری و مراقبت از زخم توجه کنید تا ریسک بازگشت بیماری کاهش پیدا کند.
سلام.پسرم شش سالشه و باتشخیص تنگی مه آ بطور بیحسی چهار روز پیش عمل شد، دوروز هست که نمیتونه به اختیار خودش ادرار کنه و وقتی مثانه ش خیلی پر میشه، بی اختیار شلوارش خیس میشه. همه راههای خانگی رو برای تحریکش برای تخلیه ارادی ادرار رو انجام دادیم اما فایده نداره.ممنون میشم راهنمایی کنین
مایعات قرار بدید و حمام ببرید و اگر باز اذیت بود
و به پزشک خودشون مراجعه بفرمایید