یورتروسل در کودکان چیست؟ علائم یورتوسل در کودکان و درمان آن
یورتروسل (Ureterocele) در کودکان یک ناهنجاری مادرزادی است که موجب ملتهب شدن و یا تورم قسمت انتهایی لوله حالب شده و شکلی کیسه مانند به آن میدهد. کیسه یورتروسل یا اروتروسل میتواند پر از ادرار شود و موجب بروز بیماریهایی مانند عفونت دستگاه ادراری، انسداد مجاری ادرار و سنگ کلیه در کودکان شود. بیماری التهابی یورتروسل در کودکان دختر شیوع بسیار بیشتری نسبت به پسران دارد و در هر یک، علائمی متمایز از دیگری دارد.
با اینکه علائم یورتروسل در کودکان با توجه به جنسیت متفاوت است، اما اگر متوجه ادرار قطره قطره، وجود خون در ادرار کودک و یا درد زیرشکم و لگن از سوی فرزندتان شدید، بهتر است تا در اولین فرصت به پزشک متخصص کلیه یا اورولوژیست کودکان مراجعه کنید.
برای آشنایی بیشتر با دلیل ادرار قطرهای و وجود خون در ادرار کودکان؛ و همچنین روشهای درمان آن، در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
یورتروسل دقیقاً چیست؟
در پاسخ به این سوال، به مقالهای از وبسایت پزشکی childrenshospital.org اشاره میکنیم:
“A ureterocele is a small pouch or swelling at the end of your child’s ureter. Normally, the urine flows freely from the kidney to the bladder, but a ureterocele can block part or all of the stream, sometimes even causing the urine to flow backward into your child’s kidney.”
“اورتروسل یا یورتروسل یک کیسه کوچک یا تورم در انتهای لوله حالب در مثانه کودکان شماست. معمولاً در حالت عادی، ادرار به صورت آزادانه از کلیه خارج شده و وارد مثانه میشود. اما در یورتروسل، ممکن است تمام یا بخشی از جریان ادرار را مسدود کند و باعث شود تا ادرار از مثانه به کلیههای کودک برگردد.”
علائم یورتروسل در کودکان چیست؟
علائم بالینی ناهنجاری اورتروسل عبارتند از:
- درد کمر و پهلوها
- وجود خون در ادرار
- عفونت ادراری مکرر
- درد ناحیه لگن و زیر شکم
- بی اختیاری ادرار (در دختران)
- تکرر ادرار و دفع قطرهای ادرار
- انسداد مجاری ادرار و مشکل در دفع آن
- وجود برآمدگی در ناحیه شکم (به دلیل انسداد مجاری ادرار)
پس اگر در ادرار کودکتان خون میبینید و یا متوجه یک توده برآمده در زیر شکم (در نزدیکی دستگاه تناسلی) شدید، بهتر است تا قبل از مراجعه به دکتر اورولوژیست، از علائم یورتروسل (مانند برآمدگی) عکس بگیرید و با پزشک مشاوره اینترنتی داشته باشید.
بیشتر بخوانید: علائم فتق ناف در کودکان و نوزادان چیست؟
چرا فرزندم شکم ورم کرده و ادرار قطرهای دارد؟
دلیل ادرار قطرهای و ورم زیر شکم کودکان بیماری یورتروسل است که همچنان دلیل مشخصی برای بروز آن پیدا نشده است! با این حال، پزشکان بر این باورند که ضعف و پاره شدن عضلات، رباطها و بافتهای نگهدارنده اندامهای داخلی باعث میشود تا لگن از حالت طبیعی خودش خارج شود. این تغییر حالت باعث میشود تا فشار روی دستگاه تناسلی و لولههای حالب بالا برود و با کشیدن بیش از حد این لولهها، التهاب یورتروسل در کودکان را به وجود بیاورد.
نوبت دهی اینترنتی دکتر اشجعی | تماس با مطب دکتر بهار اشجعی
۳ نوع رایج یورتروسل در کودکان
ناهنجاری اورتروسل در کودکان، ۳ نوع رایج دارد که هر یک از آنها عبارتند از:
-
یورتروسل اکتوپیک:
این نوع التهاب در نزدیکی مجرای خروجی مثانه و میزراه بروز پیدا میکند.
بیشتر بخوانید: تنگی مجرای ادرار در کودکان
-
یورتروسل ارتوتوپیک:
در صورتی که یورتروسل به صورت کامل مثانه را درگیر کند، نوع ارتوتوپیک را به وجود خواهد آورد.
-
یورتروسل دوگانه:
نوع دوگانه این بیماری زمانی اتفاق میافتد که التهاب در هر دو سمت خروجیهای مثانه به وجود بیاید. این نوع از اورتروسل در ۵ تا ۱۰٪ از بزرگسالان و کودکان مشاهده شده؛ اما اغلب در کودکان زیر ۲ سال و نوزادان شیوع بسیار بیشتری دارد.
عوارض ناشی از التهاب لوله حالب در کودکان
بیماری یورتروسل میتواند با انسداد کامل دستگاه ادراری، عوارض و خطراتی را به همراه داشته باشد که عبارتند از:
-
رفلاکس مثانه (VUR):
این عارضه باعث برگشت یا رفلاکس ادرار از مثانه به سمت کلیهها میشود. اگر یورتروسل باعث رفلاکس ادراری در مثانه شود، شانس ابتلا به عفونت کلیه و عفونت دستگاه ادراری بالا خواهد رفت.
-
سنگ کلیه (Kidney Stones):
با اینکه درصد تشکیل سنگ کلیه بسیار کم است، اما میتواند یکی از عوارض احتمالی ارتروسل در کودکان باشد.
نوبت دهی اینترنتی دکتر اشجعی | تماس با مطب دکتر بهار اشجعی
-
هیدرونفروز (Hydronephrosis):
هیدرونفروز وضعیتی است که در آن ادرار برگشتی از مثانه، باعث تورم کلیهها و به مرور زمان، از بین بردن عملکرد موثر مثانه میشود.
نحوه تشخیص یورتروسل کودکان
در بسیاری از موارد، این بیماری در دوران جنینی و طی غربالگریهایی که با سونوگرافی انجام میشود، قابل تشخیص است. با این حال احتمال دارد که این بیماری در دوران جنینی شناسایی نشود و لازم باشد تا بعد از تولد و در دوران کودکی، معاینات لازم انجام شود. در اولین قدم برای تشخیص یورتروسل در کودکان، مراجعه به فوق تخصص کلیه یا متخصص اورولوژی در کودکان الزامی است. در قدم دوم و بعد از معاینات بالینی، از روشهای تشخیصی زیر استفاده خواهد شد:
- تصویر برداری کلیوی
- سیستویورتروگرام
- ام آر آی شکمی
- سونوگرافی کلیه
- سی تی اسکن
بیتشر بخوانید: تشخیص رفلاس ادراری در کودکان + جراحی کلیه در کودکان چگونه انجام میشود؟
فاکتورهای مهم در تعیین روش درمان یورتروسل در کودکان
برای درمان یورتروسل در کودکان فاکتورهای مختلفی وجود دارد که بایستی حتماً مد نظر قرار بگیرد. از جمله این فاکتورهای تاثیر گذار در انتخاب روش درمان بیماری اورتروسل، عبارتند از:
- کودک دختر است یا پسر؟
- یورتروسل خارج از مثانه است یا داخل مثانه؟
- سن کودک زیر دو سال است یا بالای دو سال؟
- آیا یورتروسل به کلیهها آسیب زده است یا خیر؟
- یورتروسل کودک با رفلاکس ادرار است یا بدون رفلاکس ادرار؟
- آیا یورتروسل با علائم عفونت دستگاه ادراری و یا بی اختیاری ادرار همراه است؟
با توجه به پاسخی که به هر سوال داده میشود و همچنین نوع یورتروسل کودکتان، روشهای درمانی مختلفی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
روشهای درمان ارتروسل کودکان و نوزادان
رایجترین وتاثیرگذارترین روشی که برای درمان یورتروسل مورد استفاده قرار میگیرد، جراحی لولههای حالب و دستگاه ادراری میباشد. ۳ تکنیک موثر در جراحی یورتروسل در کودکان و نوزادان به شرح زیر هستند:
-
جراحی باز (Open Surgery):
اگر پزشک جراحی اورولوژی فرزند شما تصمیم بگیرد که از روش جراحی باز (جراحی سنتی) استفاده کند، این عمل تحت بیهوشی انجام شده و در آن، آسیب دیدگیهای میزراه و لوله حالب در مثانه درمان میشود. در صورت نیاز، میزراه جدیدی به مثانه پیوند زده خواهد شد.
بیشتر بخوانید: علائم عدم نزول بیضه در کودکان و نوزادان پسر
-
جراحی رباتیک (Robotic Surgery):
جراحی رباتیک یک روش جراحی کم تهاجمی برای درمان یورتروسل در کودکان است که با ایجاد یک سوراخ کوچک در نزدیکی مثانه و زیر شکم کودک، لولهی جراحی را وارد مثانه کرده و اورتروسل کودک را درمان میکند.
-
جراحی آندوسکوپی (Endoscopic Surgery):
در موارد خاص، از روش آندوسکوپی به کمک یک دوربین کوچک بر سر لولهای باریک، مجرای ادرار بررسی میشود. اگر این مجرا دچار گرفتگی و التهاب کیسه مانندی شده باشد؛ به کمک همان لوله آندوسکوپی مجرای ادرار باز خواهد شد. با وجود کوتاه و سریع بودن جراحی آندوسکوپی، این عمل برای همه کودکان مناسب نخواهد بود.
دریافت نوبت معاینه توسط دکتر بهار اشجعی
آمادگیهای قبل از جراحی یورتروسل در کودکان
پزشک متخصص جراحی کلیه و مثانه پیش از عمل یورتروسل، تمامی اقداماتی که باید انجام دهید را به شما و فرزندتان توضیح میدهد. توضیحاتی که به شما و فرزندانتان داده میشود شامل موارد زیر هستند:
- پیش از عمل چه بخورید.
- پیش از عمل چه بنوشید.
- چه زمانی در بیمارستان حاضر شوید.
- تا چند ساعت قبل از عمل ناشتا باشید.
- چه مدت در بیمارستان بستری میشوید.
- چه داروها و مراقبتهایی بعد از عمل باید صورت بگیرد.
آیا مصرف آنتی بیوتیک به درمان التهاب کیسهی یورتروسل کمک میکند؟
بله. دوز کم و پایینی از آنتی بیوتیک که توسط پزشک تجویز میشود، برای بهبود التهاب لوله حالب تا پیش از عمل مفید است. البته آنتی بیوتیک درمانی قطعی برای یورتروسل نیست؛ بلکه مصرف طولانی مدت آن میتواند آسیبزا و خطرناک باشد.
دکتر بهار اشجعی، پزشک فوق تخصص جراحی کودکان و نوزادان
دکتر بهار اشجعی یکی از بهترین پزشکان اطفال و متخصصان جراحی اطفال در تهران هستند که علاوه بر درمان انواع فتق شکمی، فتق کشاله ران و هیپوسپادیاس و …، اختلالات دستگاه تناسلی و اختلالات ادراری را نیز معالجه میکنند. دکتر بهار اشجعی فارغ التحصیل رشته جراحی اطفال از دانشگاه علوم پزشکی تهران هستند و با کسب رتبه اول کشوری در بورد فوق تخصصی جراحی اطفال، به عنوان یکی از ماهرترین جراحان اطفال و جراحان اورولوژیست کودک مشغول به فعالیت هستند.
شما میتوانید برای معاینه و معالجه اختلالات مادرزادی و اکتسابی کودکان دختر و پسر خود، به صورت تلفنی و یا اینترنتی از ایشان نوبت بگیرید و به مطب مراجعه کنید.