علت ایجاد سنگ کلیه در کودکان چیست؟ راه های تشخیص و درمان سنگ کلیه در کودکان

سنگ کلیه در کودکان بیماری شایعی نیست اما امروزه تعداد کودکان مبتلا به آن افزایش پیدا کرده است. این مشکل در هر بازه سنی می‌تواند اتفاق بی‌افتد و این یعنی اینکه سنگ کلیه در کودکان و نوزادان نیز می‌تواند رخ دهد. این مسئله می‌تواند باعث نگرانی والدین شود، اما سنگ کلیه یا به خودی خود دفع می‌شود، و یا با یک سری روند درمانی از بین می‌رود.

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه یک ماده جامد و سنگ‌ریزه مانند است که از تجمع بیش از حد مواد معدنی به وجود می‌آید. از شایع‌ترین مواد معدنی‌ای که می‌تواند باعث ایجاد این سنگ‌ها شود، می‌توان به کلسیم اشاره کرد. عنصری که در نمک به فراوانی یافت می‌شود. پزشکان ریشه اصلی این بیماری را در تغذیه و رژیم غذایی می‌بینند.

انواع سنگ کلیه در کودکان و نوزادان

به طور کلی 4 نوع سنگ کلیه وجود دارد که ممکن است کودکان و نوزادان به آن مبتلا شوند. هر یک از انواع سنگ کلیه در کودکان و نوزادن با توجه به ابعاد و محل قرار گیری خود ،روش درمانی متفاوتی از دیگری خواهند داشت.

انواع سنگ کلیه کودکان و نوزادان عبارتند از:

• سنگ‌های کلسیمی:

شایع‌ترین نوع سنگ کلیه، سنگ کلسیمی است که زمانی اتفاق می‌افتد که کلسیم‌هایی که توسط استخوان و ماهیچه‌های بدن جذب نشدند، در کلیه رسوب کرده و در برخی موارد از طریق ادرار دفع می‌شوند.

حال اگر مقدار کلسیم ورودی بیش از حد باشد، این کلسیم‌ها با برخی مواد دیگر داخل کلیه تشکیل سنگ می‌دهند.

• سنگ‌های اسید اوریکی:

این سنگ‌ها زمانی شکل می‌گیرند که اسید اوریک فراوان در ادرار کودک وجود داشته باشد. شرایط دارویی خاص و یا بیماری‌های ارثی می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند. همچنین اگر کودک شما میزان بسیار زیادی پروتئین حیوانی مصرف کند، در معرض ابتلا به سنگ کلیه اسید اوریکی خواهد بود.

• سنگ‌های استروویتی:

این سنگ‌ها به علت وجود عفونت‌های مکرر در ناحیه سیستم ادرار به وجود می‌آیند. این عفونت‌ها در زنان و کودکان دختر شایع‌تر است.

• سنگ‌های سیستین:

علت تشکیل این سنگ‌ها یک بیماری ارثی به نام سیستینوریا (cystinuria) است. در این بیماری، کلیه‌های کودک یا نوزاد مقدار قابل توجهی سیستین (نوعی آمینو اسید) آزاد می‌کند که باعث تشکیل سنگ‌های سیستین می‌شوند.

برای درمان سنگ کلیه در کودک خود در تهران با شماره ۰۲۱۴۴۸۰۶۶۶۸ تماس بگیرید.

علل بروز سنگ کلیه در کودکان و نوزادان چیست؟

شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که دلیل سنگ کلیه در کودکان چیست و چرا کودکان و نوزادان در سنین کم با چنین مشکلی مواجه می‌شوند؟

هرچه میزان مواد معدنی مانند نمک در بدن کودک یا نوزاد بیشتر باشد و آب کمتری در بدن وجود داشته  باشد، ریسک بروز سنگ کلیه بالاتر می‌رود. این مواد معدنی در بدن در حالت کلی مضر نیستند و آسیبی به سلامتی بدن نمی‌زنند، بلکه تنها ایرادشان این است که اگرتوسط آب بدن و ادرار د فع نشود به شکل رسوبات سنگی در کلیه در خواهد آمد.

عللی که در به وجود آمدن سنگ‌ها کلیه‌ی کودکان نقش دارند عبارتند از:

• ننوشیدن آب کافی
• افزونی میزان کلسیم در بدن کودک
• مصرف زیاد نمک و مواد غذایی شور
• کمبود میزان اسید سیتریک در ادرار (اسید موجود در مرکبات)

بیشتر بحوانید: تنگی مجرای ادرار در کودکان

علت ابتلای نوزادان زیر 1 سال به سنگ کلیه در چیست؟

عوامل ژنتیکی و همچننی کمبود آب در بدن کودکان و نوزادان، نقش بسزایی در پدید آمدن سنگ در کلیه‌ها دارند. اما به چه علتی نوزادان زیر 1 سال هم به سنگ کلیه مبتلا می‌شوند؟

• وجود سابقه سنگ کلیه در خانواده
• کاهش مصرف آب یا تغذیه شیر از مادر
• عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری نوزاد یا کودک
• رژیم غذایی سرشار از سدیم و پروتئین مادر در دوران بارداری و شیردهی

علائم سنگ کلیه در کودکان

سنگ کلیه در کودکان علائم و نشانه‌های متنوعی دارد و در برخی موارد هم ممکن است که هیچ علامتی از خود نشان ندهد. اگر زمانی که سنگ در کلیه کودکان و نوزادان شما باشد و هیچ علامتی از خود نشان ندهد، هنگام دفع شدن از طریق لوله حالب با نشانه‌های زیر همراه خواهد بود:

• وجود خون به رنگ صورتی و یا قهوه‌ای در ادرار کودک (hematuria)
• احساس درد و ناراحتی در کمر، پهلو، زیر شکم و یا کشاله ران
• ناتوانی در ادرار کردن و یا کم شدن تعداد دفعات ادرار کردن
• درد شدید معده به خصوص در خردسالان
• درد داشتن هنگام ادرار کردن
• ادرار بدبو به علت عفونت
• حالت تهوع و استفراغ
• تب و لرز

هرگاه شاهد علائم و نشانه‌های سنگ کلیه در کودکان خود بودید، حتما به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید تا به شما راه کارهایی در جهت دفع سریع‌تر آن بدهد.

“علائم و نشانه‌های سنگ کلیه در کودکان و نوزادان ممکن است برای مدت طولانی همراه کودک باشد و یا به صورت موجی در بازه‌های زمانی متغیری دامن گیر کودکان و نوزادان شود. در هر صورت با تغییر عجیب و غریب علائم این عارضه در کودک، بهتر است تا حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.”

در صورت مشاهده هریک از علائم بالا در کودک خود با مطب دکتر بهار اشجعی به شماره ۰۲۱۴۴۸۴۱۸۶۲ تماس بگیرید.

علائم دفع سنگ کلیه در کودکان چیست؟

اگر فرزند شما مراحل تشکیل و به وجود آمدن سنگ کلیه را تجربه کرد و به مرحله دفع آن رسید،  ممکن است همان علائم را تجربه کند. تنها حالت و محل درد ناشی از دفع سنگ کلیه در کودک تغییر خواهد کرد که آن هم به علت حرکت کردن و تغییر محل قرار گیری سنگ کلیه می‌باشد.

چرا کلیه برخی کودکان سنگ ساز است؟

سنگ ساز بودن کلیه فارغ از جنسیت و سن و سال اتفاق می‌افتد. اما احتمال به وجود آمدن سنگ، در نوجوانان نسبت به کودکان و نوزادان بیشتر است. اما این سوال پیش می‌آید که کدام کودکان و نوجوانان بیشتر در معرض سنگ کلیه قرار می‌گیرند؟

• کودکانی که آب بسیار کمی می‌نوشند.
• کودکانی که سابقه خانوادگی سنگ کلیه دارند.
• کودکان و نوجوانانی که در گذشته سابقه ابتلا به سنگ کلیه را داشتند.
• کودکانی که نوشیدنی‌های شیرین و کافئین دار به مقدار زیادی مصرف می‌کنند.
• کودکانی که سبک زندگی ناسالمی دارند و فست فود و مواد غذایی آماده زیادی مصرف می‌کنند.

کدام دسته از کودکان در معرض ابتلا به سنگ کلیه هستند؟

بطور کلی علت ابتلا به سنگ کلیه در هر فرد متفاوت می باشد اما در صورتیکه کودک شما دارای ویژگی‌ها و بیماری‌های زیر باشد، احتمال ابتلا به سنگ کلیه در او بیشتر از سایر خردسالان خواهد بود. این بیماری و ویژگی‌ها به شرح زیر است:

• نقرس
• چاقی و اضافه وزن
• داشتن مشکلات گوارشی
• سیستینوریا (cystinuria)
• هایپراگزالوریا (hyperoxaluria)
• فیبروز سیستیک (cystic Fibrosis)
• تنگی مجاری ادراری در کودک و یا شکل غیر عادی دستگاه ادراری

از طرفی مصرف برخی داروها نیز منجر به بروز سنگ کلیه در کودکان و نوزادان می‌شود که عبارتند از:

• ادرارآورها (diuretics)
• مصرف بیش از حد ویتامین D
• توپیرامات یا زونیسامید (برای مقابله با صرع)

بیشتر بخوانید: علائم فتق کشاله ران در کوداکان و نوزادان

راه های تشخیص سنگ کلیه در کودکان و نوزادان

پزشکان و متخصصان ماهر اطفال زمانی که می‌خواهند سنگ کلیه در کودکان و نوزادان را تشخیص دهند، به بررسی دقیق تمامی موارد زیر می‌پردازند:

• سوابق پزشکی کودک و بررسی سوابق خانوادگی
• معاینه فیزیکی کودک
• تجویز تست‌های آزمایشگاهی و عکس‌برداری

همچنین حین معاینه بالینی، دکتر از شما سوالاتی را در خصوص علائم و نشانه‌هایی که کودک شما تجربه کرده، سوابق پزشکی و خانوادگی ابتلا به سنگ کلیه و همچنین تغییراتی که اخیراً در رژیم غذایی فرزندتان به وجود آمده است خواهد پرسید.

چه تست‌هایی برای تشخیص سنگ کلیه در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

تست‌های آزمایشگاهی که توصیه می‌شود تا پزشک از بابت وجود سنگ در کلیه کودک شما مطمئن شود، عبارتند از:

• آزمایش خون
• آزمایش جمع آوری 24 ساعته ادرار

همچنین برای تصویر برداری از کلیه‌ها و زیر شکم کودک، از تست‌های زیر روش‌های زیر استفاده خواهد شد:

• سونوگرافی
• اشعه ایکس شکمی
• سی تی اسکن دستگاه ادراری و کلیه کودک

جهت دریافت نوبت برای درمان سنگ کلیه در کودک یا خردسال خود از طریق فرم رزرو نوبت اقدام کنید یا با ما تماس بگیرید.

روش‌هایی برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه در کودکان

حتما دغدغه شمایی که سابقه ابتلا به سنگ کلیه را دارید این است که چطور از بروز سنگ کلیه در کودک و یا نوزاد خودم پیشگیری کنم؟

اگر کودک سابقه این مشکل را دارد، ابتدا به دنبال علت بروز این مشکل باشید. یعنی با مراجعه به پزشک متخصص جراحی اطفال، علت بروز سنگ در کلیه‌های فرزندتان را تشخیص دهید. سپس با توجه به اطلاعاتی که بدست آوردید از تکنیک‌های زیر کمک بگیرید و در جهت پیشگیری از سنگ کلیه کودکان خود قدم بردارید:

• میوه و سبزیجات تازه بیشتری به کودکتان بدهید.
• ورزش و تحرک فیزیکی را در برنامه روزمره کودک خود قرار دهید.
• آب و مایعات غیرقندی بیشتری را در طول روز به کودک خود بدهید.
• مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی که دارای کلسیم هستند را به حداقل برسانید.
• عادات غذایی کودک خود را تغییر دهید و رژیم غذایی سالمی برای او تدارک ببینید.
• از مصرف بیش از اندازه گوشت قرمز، غذاهای فرآوری شده و فست فودها پرهیز کنید.

بیشتر بخوانید: مزایا و معایب ختنه پسران

روش درمان سنگ کلیه در کودکان

برای درمان سنگ کلیه در کودکان راه‌ها و اقدامات گوناگونی وجود دارد. بعد از آنکه پزشک سنگ کلیه در کودک یا نوزاد شما را تشخیص داد، روش‌هایی برای درمان این عارضه را به شما پیشنهاد خواهد داد.

همچنین پزشکان و جراحان متخصص اورولوژی، ابعاد سنگ، نوع سنگ و محل قرارگیری آن را مد نظر قرار می‌دهند و بهترین روش برای درمان سنگ کلیه را انتخاب خواهند کرد.

اگر سنگ کوچک باشد، بدون روش درمان خاصی و تنها با افزایش نوشیدن مایعات در طول روز، از طریق ادرار می‌تواند دفع شود. سنگ دفع شده در نهایت به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا نوع آن مشخص شود و برای پیشگیری از بروز آن در آینده اقدامات لازم صورت بگیرد.

اما سنگ‌های بزرگ‌تر، که می‌توانند مجرای ادرار را ببندند و یا باعث ایجاد درد زیاد بشوند، باید سریعاً مورد بررسی و درمان قرار بگیرند. متخصص اورولوژی کودکان و نوزادان می‌تواند در صورت نیاز با جراحی سنگ را خارج کند، و یا آن را با استفاده از روش‌های خاصی به تکه‌های کوچک‌تری خرد کند تا آسان‌تر دفع شود. از این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سنگ شکنی برون اندامی (ESWL):

در این روش از دستگاهی خاص استفاده می‌شود تا با استفاده از امواج ارسال شده، سنگ موجود در کلیه خرد شود. در این روش کودک را بیهوش می‌شود تا دردی را احساس نکند و تکان نخورد. تکه سنگ‌هایی که در طول عمل جراحی خرد شده‌اند، در نهایت با ادرار دفع خواهند شد.

سیستوسکوپی (Cystoscopy):

در این روش پزشک با فرستادن دستگاهی باریک و لوله مانند از مجرای ادرار کودک، سنگ را پیدا کرده و آن را با ابزارهای خاصی خرد می‌کند. در این روش درمانی نیز کودک را طی عمل بیهوش می‌کنند تا دردی احساس نکند وساکن باقی بماند. البته دقت داشته باشید که اگر سنگ بیش از حد بزرگ باشد ممکن است کودک به مراقبت‌های پس از عمل نیاز داشته باشد.

نفرولیتوتومی (Nephrolithotomy):

در این روش پزشک خراشی کوچک در پشت کودک و نزدیک به کلیه‌ها ایجاد می‌کند و دستگاهی را مستقیما وارد کلیه می‌کند. جراح متخصص اطفال عمل جراحی سنگ شکنی را در بیمارستان و تحت بیهوشی کامل انجام می‌دهد. معمولاٌ بعد از عمل چند روزی برای بهبودی کامل کودک زمان لازم است.

پس از اتمام هرکدام از فرآیندهای بالا، متخصص اورولوژی ممکن است یک استنت حالب (ureteral stent) در مجرای ادرار کودک به صورت موقت قرار می‌گیرد تا به جریان ادرار و دفع سنگ کمک کند.

بیشتر بخوانید: ختنه کودکان و نوزادان پسر چونه انجام می‌شوند؟

دکتر بهار اشجعی، بهترین پزشک متخصص جراحی کودکان و نوزادان در تهران

دکتر بهار اشجعی یکی از بهترین و حرفه‌ای ترین پزشکان و متخصصان جراحی کودکان و نوزادان در تهران هستند که با سابقه‌ای درخشان، مشغول به درمان و جراحی اختلالات و بیماری آن‌ها هستند. دکتر بهار اشجعی فارغ التحصیل رشته جراحی تخصصی کودکان و نوزادان پسر از دانشگاه علوم پزشکی تهران هستند. اما به درمان و جراحی بیماری‌ها و اختلالات کودکان و نوزادان دختر نیز می‌پردازند.

از جمله خدمات ویژه دکتر بهار اشجعی می‌توانید در صفحه خدمات ایشان مشاهده بفرمایید، همچنین برای دریافت نوبت و هر یک از بیماری‌های زیر، با مطب ایشان تماس حاصل فرمایید.

جهت اطلاع از ساعات حضور دکتر بهار اشجعی در مطب و ویزیت توسط ایشان با ما در ارتباط باشید.