فرنوم زبان چیست؟ راه های تشخیص و درمان چسبندگی زبان در کودکان

چسبندگی زبان یا فرنولوم در کودکان که به اصطلاح پزشکی آنکیلوگلوسیا (Ankyloglossia) شناخته می‌شود، یکی از اختلالات شایع مادرزادی است که به آن چسبیدن زبان به دهان نیز گفته می‌شود. این عارضه در نوزادان پسر 3 برابر بیشتر از نوزادان دختر شیوع دارد و تقریباً، 5 درصد از کودکان تازه متولد شده را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تحقیقات نشان می‌دهد که تعداد قابل توجهی از نوزادانی که با مشکلات تغذیه‌ای به خصوص حین شیر خوردن مواجه هستند، بیماری چسبندگی زبان یا فرنولوم را دارند. این عارضه در بسیاری از موارد هنگام گریه کردن کودک و یا حین شیردهی از سوی مادر قابل تشخیص است.

اگر می‌خواهید بدانید که چه راهی برای درمان چسبندگی زبان در کودکان وجود دارد و یا چطور می‌توان این بیماری را تشخیص داد، به شما پیشنهاد می‌دهیم تا در ادامه این مقاله همراه ما باشید.

چسبندگی زبان یا فرنولوم در کودکان چیست؟

بیماری مادرزادی چسبندگی زبان یا فرنولوم در کودکان وضعیتی است که در آن کودک، از بدو تولد با محدودیت دامنه حرکتی زبان خودش همراه است. فرنولوم یک بافت بسیار نازک در زیر زبان است که می‌تواند زبان را به کف دهان متصل کند و حرکات آن را مدیریت کند. اگر همین حالا در آینه به زیر زبان خودتان نگاهی کنید، می‌توانید اتصال کف دهان به زبان را با این بافت نازک ببینید.

وضعیتی که به آن چسبندگی زبان اتلاق می‌شود زمانی رخ می‌دهد که فرنولوم کوتاه‌تر و یا بلندتر از حالت عادی خود باشد، و اجازه ندهد تا زبان کودک از دهان او به راحتی جدا شود. حتی در برخی از نوزادان علاوه بر کوتاه بودن فرنولوم، سفتی و سختی آن هم می‌تواند در ایجاد محدودیت برای حرکت کردن زبان تاثیر گذار باشد. به گزارش mayoclinic.org درباره چسبندگی زبان در کودکان آمده است:

اگر فرزند شما به چسبندگی زبان یا فرنولوم مبتلا باشد، هنگامی که می‌خواهد زبان خود را از دهانش بیرون بیاورد و یا آن را به طرفین حرکت دهد؛ با سختی همراه است و زبانش شکلی غیر عادی به خود می‌گیرد. حتی ممکن است شدت این عارضه به قدری زیاد باشد که نوزاد نتواند زبانش را به سمت دندان‌های بالایی خودش هم حرکت دهد!

بیشتر بخوانید: انواع بیماری های بیضه در پسران + درمان عدم نزول بضیه در پسران

علت چسبندگی زبان نوزادان چیست؟

به طور معمول تشکیل بافت فرنولوم در زیر زبان کودکان، تا قبل از تولد صورت می‌گیرد. ممکن است به دلیل اختلالات ژنتیکی و یا حتی وجود سابقه چسبندگی زبان در خانواده، فرنولوم کامل تشکیل نشود و باعث ایجاد این عارضه بشود. در واقع می‌توان گفت که علت چسبندگی زبان در نوزادان، نقص در رشد بافت فرنولوم زیر زبان است.

برای دریافت نوبت و ارتباط با دکتر بهار اشجعی جهت تشخیص و درمان فرنولوم زبان در نوزاد یا کودک خود میتوانید با مطب ایشان تماس بگیرید.

علائم و نشانه‌های چسبندگی زبان در کودکان و نوزادان

اگر بیماری آنکیلوگلوسیا در کودکان خفیف باشد، مشکلی برای فرزند شما به وجود نمی‌آورد. اما اگر شدید باشد، می‌تواند حتی غذا خوردن را هم با مشکلات بسیار زیادی همراه کند.

علائم زبان چسبیده در نوزادان می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. اگر شدت چسبندگی زبان کودکان بسیار زیاد باشد، احتمال دارد که زبان فرزند شما هنگام گریه کردن از وسط جمع شود و به شکل عدد 5 یا قلب در بیاید.

علائم چسبندگی زبان در نوزادان تازه متولد عبارتند از:

• شنیده شدن صدای کلیک مانند هنگام شیر خوردن نوزاد
• مشکل در بستن کامل دهان در حین شیردهی
• شیردهی طولانی مدت
• گرسنگی مداوم نوزاد
• عدم وزن گیری کافی

“با توجه به مطالعاتی که از سوی پزشکان و محققان صورت گرفته است، حدود 10 درصد از نوزادان را هر ساله به آنکیلوگلوسیا یا همان چسبندگی زبان مبتلا می‌شوند.”

اگر شما در حال شیردهی به نوزاد خودتان هستید که به چسبندگی زبان مبتلاست، ممکن است علائم و نشانه‌هایی را تجربه کنید که عبارتند از:

• احساس درد هنگام شیردهی به نوزاد
• خشک شدن شیر و یا عرضه شیر ناکافی
• نوک سینه ترک خورده همراه با درد شدید

بیشتر بخوانید: راه های درمان دل درد در کودکان + راه‌های تشخیص فتق ناف در کودکان و نوزادان چیست؟

صحبت های دکتر بهار اشجعی درباره چسبندگی یا فرنولوم زبان در کودکگان و نوزادان

چسبندگی زبان یا فرنولوم در کودکان چند درجه دارد؟

چسبیدن زبان به کف دهان در کودکان و نوزادان که در برخی موارد به عنوان گره زبان نیز شناخته می‌شود، با توجه به میزان سفتی و کوتاهی بند فرنولوم؛ می‌تواند درجه‌های گوناگونی داشته باشد. به طور کلی وضعیت چسبندگی زبان در کودکان به چهار نوع زیر تقسیم بندی می‌شود:

1. چسبندگی خفیف
2. چسبندگی متوسط
3. چسبندگی شدید
4. چسبندپی کامل

در ادامه درباره هر یک از درجات چسبندگی به طور مجزا صحبت خواهیم کرد:

۱- درجه اول – چسبندگی زبان خفیف:

در این نوع از چسبندگی زبان در کودکان فرزند شما با محدودیت کمی در حرکت زبان خود همراه خواهد بود.

۲- درجه دوم – چسبندگی زبان متوسط:

محدودیت حرکت زبان در درجه متوسط چسبندگی زبان، کمی بیشتر از نوع خفیف آن است.

میتوانید تمامی سوالات خود را در انتهای این مطلب مطرح نمایید، دکتر بهار اشجعی در اولین فرصت پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.

۳- درجه سوم – چسبندگی زبان شدید:

محدودیت حرکتی زبان کودک در نوع شدید زیاد بوده و نمی‌تواند به راحتی زبانش را به طرفین یا به سمت بالا حرکت دهد.

۴- درجه چهارم – چسبندگی زبان کامل:

محدودیت حرکت کردن زبان در نوع کامل چسبندگی بسیار زیاد است به طوری که کودک اصلاً قادر به تکان دادن زبانش نیست، زبانش به طرفین حرکتی نکرده و هنگام غذا خوردن و یا گریه کردن با مشکل مواجه خواهد شد.

“آیا متوجه تغییر شکل غیر عادی زبان نوزادتان هنگام گریه کردن شدید؟ آیا زبان نوزاد شما هنگام گریه کردن، شکلی قلبی و یا مشابه به عدد 5 دارد؟ ممکن است فرزندتان به اختلال مادرزادی چسبندگی زبان مبتلا شده باشد! شما می‌توانید برای تشخیص و درمان فرنولوم زبان می‌توانید به بهترین پزشک متخصص جراحی اطفال در تهران مراجعه کنید.”

راه تشخیص چسبندگی زبان در نوزادان و کودکان

پزشک یا دکتر متخصص اطفالی که به او مراجعه می‌کنید ابتدا به بررسی پرونده‌های پزشکی فرزند شما می‌پردازد. سپس شروع به معاینه بالینی نوزاد شما می‌کند. پزشک با دقت بسیار بالایی به حرکات زبان فرزند شما نگاه می‌کند تا ببیند آیا حالتی غیر عادی دارد یا خیر. سپس به زیر زبان نگاه می‌کند تا ببیندد وضعیت بند فرنولوم به چه صورت است.

بعد از آنکه بررسی وضعیت زبان و دهان کودک تمام شود، پزشک از پدر و مادر سوالاتی در مورد عادات تغذیه‌ی فرزندشان می‌پرسد. به عنوان مثال از مادر می‌پرسد که آیا نوزادش حین شیر خوردن به سختی تلاش می‌کند و حرکات مواج زبانش بر روی نوک سینه غیر عادی است یا خیر. همچنین می‌پرسد که آیا شیردهی مادر با درد شدید نوک سینه همراه است؟

در نهایت اگر فرزند شما در سنین کودکی باشد، پزشک از او می‌خواهد که زبان خودش را رول کند یا از او می‌خواهد تا کلماتی ساده را بگوید. اگر حین رول کردن زبان شکلی طبیعی وجود نداشته باشد و یا نتواند به راحتی کلمات را تلفظ کند، چسبندگی زبان تشخیص داده می‌شود.

بیشتر بخوانید: علائم اسهال در کودکان و نوزادان چیست؟ + راه های درمان اسهال در نوزادان و کودکان

چسبندگی زبان در کودکان چطور درمان می‌شود؟

اگر کودک شما به نوع خفیف چسبندگی زبان مبتلا باشد و یا هیچ مشکل خاصی به دنبال این عارضه برایش پیش نیاید؛ درمان خاصی در نظر گرفته نخواهد شد. حتی ممکن است که علائم این عارضه در برخی از کودکان با گذر زمان از بین برود. به طوری که هیچ اثری از زبان چسبیده به دهان بر جای باقی نماند.

اگر کودک شما در تغذیه با شیر مادر مشکل داشته باشد، ممکن است پزشک فوق تخصص جراحی کودکان، شما را به یک متخصص شیردهی ارجاع دهد. اما اگر درمان توسط متخصص شیردهی تاثیر گذار نبود، بایستی فرزند شما تحت عمل جراحی درمان شود.

جهت درمان فرنولوم با چسبندگی زبان کودک خود در تهارن میتوانید با مطب دکتر بهار اشجعی تماس بگیرید و یا از طریق فرم رزرو نوبت اقدام نمایید.

درمان چسبندگی زبان در کودکان و نوزادان با جراحی

یک جراحی ساده و بسیار آسان به نام فرنوتومی، فرنکتومی یا فرنولکتومی (Frenotomy) وجود دارد که به نوزادان و کودکان مبتلا به چسبندگی زبان اجازه می‌دهد تا به راحتی غذا بخورند و یا حتی به راحتی صحبت کنند. جراحی فرنوتومی برای کودکان زیر 6 ماه مناسب بوده و معمولاً نیازی به بیهوشی ندارد. این عمل سرپایی انجام شده و در موارد سنتی، با تیغ جراحی، برشی به فرنولوم زده می‌شود تا از زبان جدا شود. در مواردی که پزشکان از جراحی‌های نوین از قبیل جراحی فرنوتومی با لیزر استفاده می‌کنند، ایجاد برش به کمک اشعه لیزر صورت خواهد گرفت.

همین امر باعث می‌شود تا درد کمتر، خونریزی کمتر و همچنین دوران نقاهت کوتاه تری بعد از عمل فرنولوم چسبیده صورت بگیرد.

“عمل جراحی فرنوتومی برای درمان چسبندگی زبان در کودکان و نوزادان خطری ندارد و باعث می‌شود تا مشکلات بلع غذا و سختی در گفتار آن‌ها به خوبی درمان شود.”

آیا چسبندگی زبان در کودکان و نوزادان خود به خود از بین می‌رود؟

خیر. کوتاه بودن و یا بلند بودن بیش از اندازه بند فرنولوم در زبان کودکان خود به خود درمان نمی‌شود. تنها این امکان وجود دارد که نوزادان و کودکانی که زبان چسبیده دارند، یاد بگیرند چطور با مشکلشان کنار بیایند. اما پزشکان متخصص کودکان و نوزادان توصیه می‌کنند که اگر احساس می‌کنید فرزند شما از همان سنین نوزادی دچار سختی در بلع غذا و نفس کشیدن است، هر چه سریع‌تر برای درمان این مشکل اقدام کنید تا در سنین بزرگسالی با مشکل مواجه نشوند.

گره زبان در کودکان و نوزادان چه تاثیری بر گفتار دارد؟

گره زبان یا همان چسبیدن زبان به دهان می‌تواند بر روی گفتار کودکان تاثیراتی منفی داشته باشد. همانطور که در عوارض ناشی از عدم درمان کوتاهی بند فرنولوم اشاره کردیم، گره زبانی در کودکان و نوزادان می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در تلفظ برخی از حروف شود که نیاز به تماس زبان با سقف دهان دارد.

هنگامی که زبان کودکان و نوزادان نتواند به سقف دهان برسد، تلفظ کلمات و حروف را با مشکل مواجه خواهد کرد. برای رفع مشکل چسبندگی زبان در کودکان و نوزادان، گفتار درمانی توصیه می‌شود. همچنین اگر که گفتار درمانی تاثیری نداشته باشد، درمان چسبندگی زبان در کودکان با جراحی توصیه خواهد شد.

بیشتر بخوانید: راه‌های تشخیص فیستول مقعدی در کودکان چیست؟

آیا جراحی چسبندگی زبان در کودکان و نوزادان ضروری است؟

در برخی مواردی که چسبندگی زبان به دهان در نوزادان و کودکان شدید نباشد و با گفتار درمانی و یا مراجعه به متخصص شیردهی قابل درمان باشد، نیازی به جراحی نخواهد بود. اما اگر که شدت بیماری فرنولوم زیاد باشد، نیاز است تا حتماً تحت عمل جراحی درمان شود تا مشکلات حادی را برای فرزندان شما در آینده به وجود نیاورد.

بیشتر بخوانید: علت ابتلای کودکان به دیابت چیست؟ + چگونه دیابت را در کودکان تشخیص دهیم؟

عوارض عدم درمان چسبندگی زبان در کودکان و نوزادان

زبان چسبیده به دهانشان می‌تواند بر رشد دهان و دندان کودک و همچنین نحوه غذا خوردن، صحبت کردن و یا قورت دادن غذای آن‌ها تاثیر گذار باشد. به عنوان مثال عدم درمان چسبندگی زبان در کودکان و نوزادان می‌تواند منجر به بروز عوارضی شود، همچون:

۱- مشکلات شیردهی:

نوزادی که در حال شیر خوردن است نیاز دارد که زبان خود را در حین مکیدن روی لثه پایینش نگه دارد. اگر نتواند زبانش را حرکت دهد، یا اینکه زبان را در موقعیت مناسبی قرار بدهد؛ ممکن است که نوزاد به جای مکیدن نوک پستان، اشتباهاً آن را بجود.

جویدن نوک سینه مادر حین شیردهی باعث ایجاد احساس درد قابل توجهی می‌شود و توانایی نوزاد برای دریافت شیر مادر را کاهش می‌دهد. نقص در روند شیر خوردن در نوزادان باعث می‌شود تا حجم غذای دریافتی برای نوزاد کاهش پیدا کند و منجر به رشد کمتر و عدم وزن گیری کافی نوزاد شود.

بیشتر بخوانید: درمان ابهام تناسلی در کودکان و نوزدان دختر و پسر

۲- مشکلات گفتاری:

اختلال در شکل ساختاری بند فرنولوم در کودکان و نوزادان می‌تواند بر روی حرکت زبان آن‌ها تاثیر بگذارد. در نهایت باعث می‌شود تا کودک یا نوزاد شما نتواند حروفی خاص از قبیل حروف “ت”، “د”، “ز”، “س”، “ث”، “ر” و “ل” را به خوبی تلفظ کند.

۳- بالا رفتن ریسک خفگی:

زبان به کودکان و نوزادان و حتی بزرگسالان اجازه می‌دهد تا مسیر غذا خوردن را کنترل کنند و در جهت صحیحی قرار بدهند. اما اگر زبان نوزاد یا کودک به دهانش چسبیده باشد، احتمال اینکه غذا در گلویش بپرد و خطر خفگی را به وجود بیاورد؛ بسیار بالاست.

۴- سایر اختلالات و چالش‌های دهانی:

ممکن است فرزند شما در همان دوران نوزادی، کودکی و یا حتی بزرگسالی نتواند فعالیت‌هایی از قبیل لیس زدن بستنی، نواختن سازهای بادی و یا حتی نواختن سازهای دهانی را به راحتی انجام دهند.

۵- اختلال در حفظ بهداشت دهان و دندان:

برای یک کودک یا حتی یک بزرگسال، زبان چسبیده می‌تواند مشکلاتی را برای حفظ بهداشت دهان و دندان را ایجاد کند. یعنی افراد مبتلا به این عارضه ممکن است نتوانند به راحتی، بقایای غذا را از روی دندان‌های خود به خوبی پاک کنند. به مرور زمان چسبندگی زبان در نوزادان و کودکان می‌تواند موجب بروز پوسیدگی دندان و التهاب لثه (ژنژیویت) شود.

زبان چسبیده نوزادان و کودکان می‌تواند منجر به ایجاد شکاف یا فاصله‌ای بین دو دندان جلویی یا پایینی آن‌ها بشود.

بیشتر بخوانید: نشانه های یبوست در کودکان چیست؟ + چگونه یبوست را در کودکان و نوزادان درمان کنیم؟

سایر عوارضی که خودتان و یا فرزندتان ممکن است تجربه کنید عارضه‌ای عادی بعد از هر عمل جراحی بوده که عبارتند از:

• خونریزی
• باقی ماندن جای جراحی
• عفونت زخم و داخل دهان
• آسیب دیدن مجاری بزاق در دهان شما

دکتر بهار اشجعی، بهترین پزشک جراحی و درمان چسبندگی زبان در کودکان

دکتر بهار اشجعی بهترین پزشک فوق تخصص در زمینه جراحی انواع بیماری‌ها در نوزادان و کودکان به خصوص نوزادان پسر هستند. ایشان عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دارای بورد فوق تخصصی در جراحی کودکان و نوزادان هستند.

دکتر بهار اشجعی به طور تخصصی به درمان و جراحی فتق کشاله ران، درمان و جراحی فتق ناف، درمان همانژیوم در کودکان، درمان اختلالات کام و لب و به خصوص درمان اختلالات تکلم ناشی از فرنولوم زبان در مطب خود می‌پردازند.

دکتر بهار اشجعی بهترین پزشک متخصص جراحی کودکان و نوزادان هستند که می‌توانید به تخصص و مهارتشان اعتماد کنید، و برای درمان و جراحی مشکلات و اختلالات فرزندانتان از ایشان نوبت بگیرید.

برای تعیین نوبت اینترنتی معاینه و ویزیت فرزندتان توسط دکتر بهار اشجهی از طریق فرم رزرو نوبت اقدام کنید و یا با شماره ۰۲۱۴۴۸۴۱۸۶۲  تماس بگیرید.

سوالات متداول درباره چسبندگی زبان یا فرنولوم زبان در کودکان و نوزادان