شایعترین بیماری های ادراری در کودکان و نوزادان، تشخیص و درمان اختلالات ادراری در کودکان
اختلالات ادراری در کودکان ممکن است به عنوان یک ناهنجاری در فرآیند دفع ادرار و مقدار آن در کودکان تازه متولد شده یا کودکان بزرگتر نمایان شود. این اختلالات می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند و از مشکلات ادراری ساده گرفته تا مشکلات پیچیده تر متغییر هستند.
عدم درمان این اختلالات میتواند برای کودکان عواقب جدی به دنبال داشته باشد؛ و در صورت نبود مداخله و درمان مناسب، مشکلاتی مانند ادامه‌ی اختلالات ادراری، عفونت‌های مکرر ادراری و تأثیرات بر روی رشد و توسعه جسمی و روانی کودکان ممکن است به وجود آید.
در اد امه این مقاله قصد داریم تا درباره انواع و شابع تربن اختلالات ادراری در نوزادان و کودکان و علائم بروز آنها صحبت کنیم.
انواع نقایض مادرزادی مجاری ادرار در کودکان
انواع مختلفی از اختلالات مادرزادی مجاری ادرار وجود دارد که ممکن است:
- تا حدی مجرای ادرار مسدود شده باشد
- در جای اشتباه قرار گرفته باشد مانند هیپوسپادیاس
- برآمدگی از دهانه آن وجود داشته باشد (اصطلاحا به این عارضه پرولاپس مجرای ادرار می‌گویند.)
- منشعب شده باشد (دو یا چند شاخه شدن مجرای ادرار به جای یک مجرا)
این نواقص ممکن است:
- مانع از جریان ادرار شود
- منجر به خروج ادرار از ناحیه نامناسب شود
به طور کلی هر گونه اختلال در مجرای ادرار کودک که منجر به مسدود شدن یا کند شدن جریان ادرار شود، میتواند در نهایت با مبتلا شدن کودک به عفونت ادراری همراه باشد. علاوه بر آن انسداد جریان ادرار میتواند فشار داخل مثانه و کلیه ها را افزایش دهد و به مرور به این اندام ها آسیب برساند.
بهتر است این نکته را بدانید، زمانی که کلیه ها دچار آسیب شوند، فشار خون افزایش پیدا می‌کند و به ندرت سبب نارسایی کلیه می‌شود.
بیشتر بخوانید: علائم و نشانه‌های سنگ کلیه در کودکان
۱- انسداد مجرای ادرار در کودکان
به تنگ شدن یا مسدود شدن بخشی یا تمام ناحیه پیشابراه، انسداد یا تنگی مجرای ادرار در کودکان گفته می‌شود. یکی از دلایل این عارضه دریچه های خلفی پیشابراه است. در دریچه های خلفی پیشابراه، بافت های غیر طبیعی چین خورده در مجرای ادرار می‌توانند جریان ادرار را از مثانه مسدود کنند. این نوع انسداد بیشتر در مجرای ادرار پسران دیده می‌شود.
همانطور که در متن فوق اشاره کردیم انسداد مجاری ادرار در نهایت سبب افزایش فشار در مثانه شده و مشکل در ادرار کردون و ضعیف بودن جریان ادرار را به دنبال دارد.
در وضعیت شدیدتر، انسداد مجرای ادرار بر روی جنین در حال رشد اثرات منفی را به همراه خواهد داشت. به این صورت که افزایش فشار ادرار ناشی از مسدود شدن مجاری، میتواند منجر به اختلال در رشد مثانه و کلیه های جنین شود. علاوه بر آن، انسداد مجرای ادرار ممکن است میزان ادراری را که جنین در مایع آمنیوتیک آزاد می‌کند (مایع اطراف جنین در رحم)، کاهش دهد.
اینجا کلیک کنید و همین الان سوالات خود را از دکتر بهار اشجعی بپرسید.
در صورتی که جنین به میزان کافی در مایع آمنیوتیک ادرار نکند، مقدار مایع آمنیوتیک کاهش می‌یابد و با کاهش مایع آمنیوتیک، مشکلاتی در رشد ریه های جنین و قلب به وجود می‌آید.
از دیگر عواملی که کودکان را به این عارضه مبتلا می‌کند عبارتند از:
- ضربه مستقیم
- عفونت ادراری
- فشار ناشی از تومور
- چسبندگی و تنگی نوک آلت بعد از ختنه
- تشکیل نشدن مجرا ادرار در دوره جنینی
۲- مجرای ادرار در مکان نامناسب
یکی دیگر از اختلالات ادراری در کودکان هیپوسپادیاس و اپیسپادیاس است که اصطلاحا با جا به جایی سوراخ خروجی مجرای ادرار یا مجرای ادرار در محل نامناسب معرفی می‌شود.
در پسران:
دهانه مجرای ادرار ممکن است به جای نوک آلت تناسلی در قسمت زیرین آلت تناسلی (هیپوسپادیاس (hypospadias) یا در بالای آلت تناسلی قرار گرفته باشد (اپیسپادیاس (epispadias)). پسرانی که هیپوسپادیاس دارند اغلب به نقص دیگری به نام خم شدن آلت تناسلی به سمت پایین و پوست ختنه گاه سرپوش دار (که در آن پوست ختنه گاه روی هم رشد نکرده است) دچار هستند. همچنین کودکانی که به اپیسپادیاس دچار هستند، ممکن است بی اختیاری ادرار داشته باشند.
در دختران:
دهانه مجرای ادرار ممکن است بین کلیتوریس و لابیا، داخل دهانه واژن یا به ندرت روی شکم قرار گیرد.
بیشتر بخوانید: چسبندگی لابیا در دختران + دوشاخه شدن ادرار در کودکان
۳- افتادگی مجرای ادرار
افتادگی مجرای ادرار که با نام اورتروسل یا یورتروسل شناخته می‌شود و معمولا دختران را تحت تاثیر قرار میدهد. در این اختلال، پوشش داخلی مجرای ادرار از طریق دهانه مجرای ادرار به صورت یک کیست بیرون می‌زند. هنگامی که این اختلال ادراری در کودک رخ میدهد، دهانه مجرای ادرار مانند یک دونات کوچک قرمز و متورم به نظر می‌رسد.
افتادگی مجرای ادرار معمولاً علائم خاصی را از خود بروز نمی‌دهد؛ اما با این حال بر اساس جنسیت و موقعیت اورتروسل ممکن است متفاوت ظاهر شود. این عارضه ممکن است در دختر بچه ها با بی اختیاری ادرار همراه باشد. همچنین قطره قطره ادرار کردن هم میتواند نشانه ای از ابتلا به این عارضه باشد.
ارتباط با دکتر بهار اشجعی: دریافت نوبت آنلاین دکتر بهار اشجعی | تماس با مطب دکتر بهار اشجعی
۴- مجرای ادرار مضاعف (مجرای ادرار اضافی)
به ندرت ممکن است کودکان با دو یا چند مجرای ادرار به دنیا بیایند. در این حالت معمولاً یکی از انشعابات ادراری به مثانه متصل است، اما گاهی اوقات امکان دارد همه آنها به مثانه یا به یکدیگر متصل شده باشند.
چگونه اختلالات ادراری در کودکان تشخیص داده می‌شود؟
پزشکان بسیاری از این نقایض مادرزادی که مربوط به دستگاه ادراری است را می‌توانند در طول دوران بارداری مادر و قبل از تولد جنین از طریق سونوگرافی تشخیص دهند. با این حال بعد از تولد جنین طی معاینات بالینی که صورت می‌گیرد، می‌توانند به اختلالات ادراری کودک پی ببرند.
در صورتی که پزشکان مشکوک باشند که پسر بچه تازه متولد شده دریچه های مجرای خلفی دارد، آزمایشی به نام ادرار کردن سیستورتروگرافی (VCUG) را قبل از ترخیص نوزاد از بیمارستان انجام می‌دهند. برای تخلیه سیستورتروگرافی، یک کاتتر از طریق مجرای ادرار به مثانه منتقل شده و مایعی که در اشعه ایکس نشان داده می‌شود (ماده کنتراست) از این طریق وارد می‌شود. کاتتر و اشعه ایکس قبل، حین و بعد از ادرار کردن کودک گرفته می‌شود.
” شناسایی زودرس و مداخله‌ی سریع در اختلالات ادراری بسیار حائز اهمیت است، بنابراین توصیه می‌شود به محض مشاهده علائم غیر عادی در فرزندتان، بی درنگ به پزشک مراجعه کنید. “
درمان نقایص مجرای ادرار
اختلالات ادراری در کودکان که علائمی مانند انسداد ادرار را ایجاد می‌کند، معمولا برای بهبود نیاز به تکنیک های جراحی پیدا می‌کنند.
- بنابراین کودکانی که از انسداد مجاری ادرار رنج می‌برند برای برطرف کردن این عارضه در اسرع وقت تحت عمل جراحی قرار میگیرند.
- علاوه بر کودکانی که مجرای ادرار آنها غیرطبیعی، باریک یا از تحلیل رفته است احتمالا برای اصلاح این نقایص به جراحی نیاز پیدا کنند.
- پسرانی که دریچه های خلفی مجرای ادرار دارند، پس از تشخیص، جراحی می‌شوند تا انسداد به وجود آمده درمان، و از آسیب بیشتر به کلیه ها جلوگیری شود.
عمل جراحی معمولاً با سیستوسکوپ (لوله کوچکی که در انتهای آن دوربین کوچکی تعبیه شده است، داخل مجرای ادرار قرار می‌گیرد) انجام می‌شود تا بافت اضافی که باعث انسداد شده است را از بین ببرد. حتی پس از جراحی، ممکن است مثانه به طور طبیعی عمل نکند و پسران به کاتتریزاسیون یا جراحی اضافی نیاز داشته باشند. کاتتریزاسیون تخلیه مثانه با وارد کردن یک لوله نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) از طریق دهانه مجرای ادرار به داخل مثانه است.
پسرانی که هیپوسپادیاس دارند بسته به شدت بیماری برای ترمیم نقص و اصلاح هر گونه نقص موجود دیگر مانند کوردی یا همان کجی آلت، به جراحی نیاز پیدا کنند.
علاوه بر آن به دخترانی که دچار افتادگی مجرای ادرار هستند، ممکن است کرم های حاوی استروژن برای کاهش علائم تجویز شود. افتادگی مجرای ادرار معمولا با گذشت زمان از بین می‌رود و به ندرت نیاز به جراحی پیدا می‌کند.
درمان اختلالات ادراری با دکتر بهار اشجعی
دکتر بهار اشجعی فوق تخصص و جراح اطفال، یکی از پزشکان برتری است که در زمینه درمان بیماری های نوزادان و کودکان در شهر تهران مشغول به فعالیت است. ایشان با زبردستی و مهارت بالا و همچنین استفاده از به روزترین تجهیزات پزشکی، توانسته به بهترین شکل ممکن، بیماری های مختلف را در کودکان درمان کند.
اگر فرزند شما از اختلالات ادراری رنج می‌برد و قصد دارید نزد بهترین متخصص اطفال در تهران به درمان مشکل ایجاد شده بپردازید، دکتر بهار اشجعی میتواند در این راستا با شما همراه باشد. در صورت تعیین وقت یا کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره های مندرج در سایت تماس حاصل فرمایید.
ارتباط با دکتر بهار اشجعی: رزرو نوبت اینترنتی دکتر بهار اشجعی | تماس با مطب دکتر بهار اشجعی</p
