دل درد کودکان و نوزادان و درمان آن ها

دل درد یا دردهای شکمی یکی از مشکلات رایج، در بین کودکان است و چه خفیف باشد و چه شدید، می‌تواند در فعالیت های روزانه آنها اختلال ایجاد کند و این موضوع می‌تواند برای کودک و مراقب ناراحت کننده باشد.

دلایل متعددی برای شکم درد کودکان وجود دارد، از جمله ابتلا به عفونت ها، مشکلات دستگاه گوارش، استرس و ضربه.

شناسایی دقیق علت اصلی دل درد برای تعیین گزینه های درمانی مناسب بسیار مهم است.
در ادامه مطلب عوامل متعددی که منجر به درد در ناحیه شکم کودکان می‌شود بررسی شده است، خواندن این مقاله به آگاهی بیشتر شما از علت دل درد کودکان کمک می‌کند.

علائم همراه با درد های شکمی کودکان

اینکه چه علائمی می‎تواند همراه با دردهای شکمی در کودکان بروز پیدا کند یا به عبارت دیگر از کجا می‌توان فهمید کودک به دردهای شکمی دچار شده است؟ مسئله ای است که تاکنون ذهن بسیاری از والدین را به خود درگیر کرده است.

علائم دردهای شکمی در کودکان ممکن است به سرعت ظاهر شود یا برای مدتی وجود داشته باشد و کودک را اذیت کند. همچنین ممکن است دردهای شکمی ثابت باشند، بدتر شوند، خفیف یا شدید باشند.

علائمی که عموما همراه با درد در ناحیه شکم کودکان بروز داده می‌شود عبارتند از:

• تب
• اسهال
• دفع گاز
• استفراغ
• یبوست
• باد گلو (آروغ)

بیشتر بخوانید: علت بروز هرنی در کودکان + انواع فتق در کودکان

جهت دریافت نوبت و ویزیت توسط دکتر بهار اشجعی با شماره ۴۴۸۴۱۸۶۲ – ۰۲۱ تماس بگیرید و یا از طریق فرم نوبت دهی آنلاین دکتر بهار اشجعی اقدام نمایید.

علائم و نشانه هایی که باید جدی گرفته شود

به طور کلی دردهای شکمی و احساس دل درد در کودکان یکی از مشکلات شایعی است که حتی در دوران نوزادی نیز برای آنها اتفاق می‌افتد و معمولا اینگونه دردها برای کودک نگران کننده نیست. اما در برخی مواقع دل درد در کودکان ممکن است با علائم شدیدتری همراه شود که می‎تواند حاکی از مشکلات جدی تری در کودک باشد از جمله:

• عرق سرد
• خون بالا آوردن
• کاهش وزن کودک
• کهیر یا تورم صورت
• به سختی ادرار کردن
• احساس درد در سمت راست شکم (محل آپاندیس)
• تب و سرفه شدید (ناشی از ابتلا به ویروس پنومونی)
• تب بالا کودک یا خواب آلودگی بیش از حد معمول او
• استفراغ سبز رنگ (ممکن است ناشی از انسداد روده باشد.)
• درد بسیار شدید (در این حالت کودک دائما در حال گریه کردن است و نمی‌تواند آرام بگیرد.)
• مشاهده خون در مدفوع (ممکن است نشانه ابتلا به عفونت یا بیماری های التهابی روده باشد.)

بیشتر بخوانید: درمان درد آپاندیس در کودکان و نوزادان

چگونه می‌توانم به فرزندم کمک کنم درباره علائم درد توضیح دهد؟

نوزادان یا کودکان خردسال ممکن است نتوانند به والدین بگویند که درد را در کجا بدنشان احساس می‌کنند. با پرسیدن سوالات ساده‌ای علائم فرزندتان را می‌توانید تا حدی بررسی کنید. البته به خاطر داشته باشید که در حین پرسش سوالات نباید اضطراب خودتان را به او منتقل کنید.

برخی از سوالات ساده ای که در این راستا به شما کمک می‌کند در ادامه اشاره شده است:

• می‌توانی به جایی که درد می‌کند اشاره کنی؟
• آخرین بار کی به دستشویی رفتی؟
• با درد از خواب بیدار شدی؟

علت دل درد کودکان و نوزادان چیست؟

دل درد یا شکم درد در کودکان زیر 12 سال عموما درد شایعی به حساب می آید و عموما علت درد شکم در کودکان را میتوان یبوست، فتق، عفونت ادراری، پیچش بیضه، آپاندیسیت و … دانست که در ادامه درباره هر یک از آن ها صحبت خواهیم کرد.

۱- یبوست

یبوست در کودکان یکی از بیماری های شایع گوارشی است که اغل به دلیل تغذیه و سبک زندگی نادرست بوجود خواهد آمد. یبوست در کودکان اغلب دلیل فیزیکی ندارد و تنها به دلیل اینکه آنها دفع سختی داشته اند زخ میدهد.

در اثر یبوست، کودکان علاوه بر سفتی مدفوع، در هفته به کمتر از 2 بار خواهد رسید که این مورد که باعث ایجاد شکم درد در کودکان خواهد شد.

البته باید این نکته را در نظر گرفت نوزادانی که تنها از شیر مادر تغذیه می‌کنند زمانی که تنها یکبار در هفته اجابت مزاج داشته باشد به یبوست مبتلا می‌شوند.

جهت درمان یبوست در کودکان و نوزاد با مطب دکتر بهار اشجعی تماس بگیرید.

۲- عفونت های دستگاه ادراری

ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری بیماری نسبتا شایعی است که بسیاری از کودکان آن را تجربه می‌کنند. این عاضه مشکلاتی مانند درد زیر شکم در کودکان،  احساس درد یا سوزش ادرار، تکرر ادرار، احساس درد در ناحیه پهلو یا کمر و … را برای کودک به همراه دارد. عفونت دستگاه ادراری در کودکان را معمولا می‌توان به طور موثر با آنتی بیوتیک ها درمان کرد.

بیشتر بخوانید: علائم تنگی مجرای ادرار در کودکان چیست؟

۳- آپاندیسیت یا درد آپاندیس در کودکان

آپاندیسیت یک وضعیت پزشکی است که در آن آپاندیس، که یک لوله کوچک و نازک متصل به روده بزرگ است، ملتهب و متورم می‌شود. این التهاب می تواند باعث احساس درد در سمت راست پایین شکم، حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، تب و سایر علائم شود. در صورت عدم درمان، احتمال دارد آپاندیس عفونی پاره شود و عوارض شدیدی را که باعث به خطر انداختن زندگی کودک می‌شود ایجاد کند. آپاندیسیت معمولاً با برداشتن آپاندیس با جراحی درمان می شود که به آن آپاندکتومی می گویند.

جهت درمان آپاندیسیت یا درد آپاندیس در کودک یا نوزاد خود با مطب دکتر بهار اشجعی تماس بگیرید.

۴- نفخ شکم

درد ناشی از باد شکم یا نفخ شکم در نوزادان تازه متولد شده بسیار شایع است. در این دوران نوزادان زمانی که با گریه شیر می‌خورند یا حین شیر خوردن می‌چرخند، هوا را می‌بلعند و همین امر موجب نفخ شکم در نوزادان و خردسالان می‌شود که با تکنیک هایی می‌توانند از شر باد شکم خلاص شوند!

همچنین ممکن است کودکان بزرگتر بر اثر تجمع مدفوع در روده ها، حساسیت به لاکتوز یا مصرف غذا خاصی گاز بیش از حد در روده تولید شود که همین امر منجر به دل درد در کودکان می‌شود.

۵- گاستروانتریت

یکی از بیماری های شایعی که موجب تب، دل درد، اسهال و استفراغ در کودکان می‌شود بیماری گاتروانتریت یا گاسترو است که ابتلا به آن مختص سن خاصی نیست و تمام افراد را می‎تواند تحت تاثیر قرار دهد. اما بهتر است بدانید این بیماری در خردسالان شیوع بالاتری دارد. این بیماری معمولا در اثر خوردن غذا یا آشامیدن آب آلوده اتفاق می‌افتد.

نوزادان و کودکان کوچکتر بیشتر در معرض کم آبی ناشی از گاستروانتریت قرار دارند و نوزادان زیر 6 ماه در صورت ابتلا به این بیماری باید توسط پزشک اطفال معاینه و درمان شوند.

۶- مسمویت غذایی

زمانی که کودکان غذایی کاملا پخته نشده، آلوده یا فاسد را بخورند به دلیل وجود انواع میکروب و باکتری در این گونه از غذاها دچار مسمویت غذا می‌شوند. علائمی که مسمومیت غذا به وجود می‌آورد همانند علائم بیماری گاستروانتریت می‌باشد با این تفاوت که در مسمویت غذا نشانه هایی مانند دل درد، استفراغ، اسهال و یا تب معولا شدیدتر است.

شایان ذکر است نوزادان و خردسالان بیشتر از کودکان بزرگتر در معرض خطر کم آبی بدن هستند پس هیدراته نگه داشتن آنها در این دوران امری الزامی است و باید مراقبت های لازم را برای بهبود حال آنها انجام دهید.

برای درمان درد شکم در کودک و یا نوزاد خود با مطب دکتر بهار اشجعی متخصص و جراح کودکان و نوزادان به شماره ۴۴۸۴۱۸۶۲ – ۰۲۱ تماس بگیرید.

۷- سندروم روده تحریک پذیر

ابتلا به سندروم تحریک پذیر در هر سنی – از جمله کودکان – می‎تواند رخ دهد. برخی از کودکان ممکن است اسهال را به عنوان علامت غالب بیماری بروز دهند در حالی که برخی دیگر از کودکان ممکن است یبوست را به عنوان علامت غالب سندروم روده تحریک پذیر نشان دهند.

۸- آلرژی به شیر یا حساسیت به لاکتوز

برخی از کودکان ممکن است نسبت به لاکتوز شیر واکنش نشان دهند و دچار دل درد شوند. این کودکان توانایی هضم لاکتوز (قند موجود در شیر و محصولات لبنیاتی) را ندارند بنابراین بعد از مصرف غذا یا نوشیدنی حاوی لاکتوز علاوه بر دل درد، دچار نفخ، باد و اسهال می‌شوند. آلرژی به لاکتوز در نوزادان به ندرت مشاهده می‌شود و برای کودکان ممکن است موقتی یا دائمی باشد.

” اگر فرزند عزیزتان دردهای شکمی را تجربه می‌کند بهتر است به علائم و زمان بروز آن توجه ویژه ای داشته باشید. این کار به شما کمک می‌کند تا در صورتی که کودک به درمان های اورژانسی نیاز دارد او را هرچه سریع تر برای معاینه نزد بهترین پزشک اطفال آماده کنید.”

۹- انواژیناسیون

انواژیناسیون یا در هم روی روده وضعیتی است که اغلب کودکان را تحت تاثیر خود  قرار می‌ دهد. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که قسمتی از روده به قسمت مجاور آن می‌لغزد و در هم فرو می‌روند و در نهایت می‌تواند منجر به انسداد در مجرای روده شود. این انسداد ایجاد شده در روده علائمی مانند درد شکم، استفراغ، مدفوع خونی و نفخ را برای کودک به همراه دارد. همچنین انواژیناسیون یک وضعیت اورژانسی محسوب می شود و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

بیشتر بخوانید: علت مشاهده خون در مدفوع کودکان چیست؟

۱۰- فتق

فتق شرایطی است که در آن یک اندام داخلی (اغلب بخشی از روده) از طریق ضعف یا سوراخ در دیواره شکم برآمده می شود. در کودکان، به طور معمول در ناحیه کشاله ران رخ می دهد و به آن فتق اینگوینال می گویند. فتق مغبنی به صورت یک برآمدگی یا تورم در ناحیه کشاله ران یا کیسه بیضه ظاهر می شود و ممکن است در هنگام گریه، سرفه یا زور زدن کودک، بزرگتر شود. این عارضه می‌تواند در بدو تولد وجود داشته باشد یا در مراحل بعدی زندگی ایجاد شود. فتق مغبنی معمولاً برای جلوگیری از عوارضی مانند انسداد، حبس یا خفه شدن روده نیاز به ترمیم جراحی دارد.

” والدین نقش مهمی در تضمین سلامت فرزندان دارند. بنابراین آموزش و تشویق کودکان به پیروی از سبک زندگی متعادل موجب حفظ سلامت دستگاه گوارشی شده و ابتلا به دردهای شکمی را کاهش می‌دهد. هر زمان که فرزندتان از دل درد شکایت کرد، وحشت نکنید و آرام باشید، در صورتی که هرگونه ناهنجاری در رفتار او را مشاهده کردید، شدت درد را ارزیابی کنید و در صورت نیاز به دکتر اشجعی مراجعه فرمایید.”

۱۱- پیچ خوردگی بیضه در پسران

زمانی که بیضه در کیسه اسکروتوم بچرخد، پیچ خوردگی لوله اسپرماتیک را به همراه دارد که این موضوع سبب کاهش جریان خون به بیضه ها می‌شود. پیچ خوردگی بیضه یک وضعیت اورژانسی برای پسران است و باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنند.

از علائم پیچ خوردگی بیضه می‌توان به تورم و درد در بیضه ها اشاره کرد. (درد معمولا در بیضه اتفاق می‌افتد اما ممکن است و ممکن استعلت درد زیر شکم در کودکان پسر نیز باشد.)

تشخیص دردهای شکمی در کودکان

پزشک در وهله اول بعد از شرح حال گیری، سوابق پزشکی کودک را بررسی می‌کند و در صورت لزوم برای تایید یا رد احتمالات داده شده ممکن است با استفاده از آزمایشات زیر علت بروز دردهای شکمی کودک را به طور دقیق تری ارزیابی کند:

• آزمایش خون
• سونوگرافی شکمی
• نمونه گیری ادرار یا مدفوع
• تصویر برداری اشعه ایکس

روش هایی برای درمان دل درد کودکان

همانطور که در متن فوق اشاره کردیم عوامل متعددی می‌تواند منجر به ناراحتی و احساس درد در ناحیه شکم کودکان و نوزادان شود؛ از همین رو درمان شکم درد در اطفال ممکن است به سادگی استراحت کردن کودکان در خانه و رعایت برخی نکات در رژیم غذایی باشد یا اینکه به مراجعه به پزشک و استفاده از دارو درمانی و در مواردی به جراحی نیاز پیدا کند.

درمان خانگی برای دل درد کودکان

در صورت خفیف بودن علائم دل درد در کودکان می‌توانید با استفاده از نکات گفته شده در متن زیر، به کاهش ناراحتی و احساس درد در ناحیه شکم کودکتان کمک کنید:

• مصرف مایعات فراوان

به فرزند خود کمک کنید تا در طول روز از مقدار زیادی مایعات شفاف مانند آب ولرم، آب میوه بدون پالپ یا آبگوشت استفاده کند.

• تغذیه مناسب

اگر کودک شما گرسنه است از غذاهای ساده مانند نان، نان تست خشک یا برنج کته استفاده کنید.

• عدم اجبار کودک به مصرف غذا

در صورتی که فرزندتان احساس ناراحتی می‌کند و میلی به غذا ندارد او را مجبور به غذا خوردن نکنید.

• گرم کردن شکم

یک بطری آب گرم یا کیسه گندم بر روی شکم فرزندتان قرار دهید یا او را به حمام گرمم ببرید.

• ماساژ شکم

به آرامی ناحیه شکم فرزندتان را ماساژ دهید. این کار موجب بهبود حرکت گازها، مواد غذایی و کاهش گرفتگی و درد در کودک می‌شود.

• تغییر وضعیت

گاهی اوقات می‌توانید وضعیت قرار گرفتن نوزاد خود را تغییر دهید و به او کمک کنید تا بر روی شکم بخوابد تا دل درد او برطرف شود.

• استفاده از قطره های پروبیوتیک

استفاده از برخی قطره های پروبیوتیک به کاهش درد شکم نوزادان کمک می‌کند؛ البته توصیه می‌شود قبل از استفاده، با پزشک اطفال مشورت کنید تا مطمئن شوید مصرف آن برای نوزاد شما مشکلی ایجاد نمی‌کند.

• رژیم غذایی

گاهی اوقات نوزادان و کودکان به دلیل عدم تحمل لاکتوز یا برخی از مواد غذایی به دل درد دچار می‌شوند. بنابراین در این شرایط بهتر است به متخصص اطفال مراجعه کنید تا با تجویز رژیم غذایی مناسب به درمان و برطرف شدن دل درد اطفال کمک کند.

علاوه بر آن زمانی که علائم دل درد در کودک رفع شد، توصیه می‌شود تا 48 ساعت پس از برطرف شدن همه علائم از غذاهای تند یا چرب و نوشیدنی های کافئین دار یا گازدار استفاده نکنید.

• مصرف فیبر

در صورتی که دل درد در کودکان ناشی از ابتلا به یبوست باشد می‌توانید با افزایش فیبر (گنجاندن میوه و سبزیجات تازه در رژیم غذایی کودک) به نرم شدن مدفوع فرزند خود کمک کنید. البته تکنیک های دیگری نظیر ماساژ شکم، تشویق کودک به ورزش و مصرف مایعات فراوان نیز می‌تواند به رفع چنین مشکلی کمک کند.

• تشویق به اجابت مزاج

بهتر است فرزندتان را برای دستشویی رفتن و تخلیه روده و مثانه تشویق کنید. گاهی اوقات نگه داشتن ادرار یا مدفوع (خصوصا ابتلا به یبوست در کودکان) منجر به درد های شکمی می‌شود.

• آرام کردن کودک

گاهی اوقات استرس و تنش در کودکان عاملی برای بروز دردهای شکمی می‌شود که در این حالت شما می‌توانید با نوازش کردن، استفاده از اسباب بازی و انجام بازی های آرام، کتاب خواندن و یا سایر تکنیک هایی که می‌دانید فرزندتان را آرام می‌کند به کاهش استرس او کمک کنید.

درمان های پزشکی برای دل درد کودکان و نوازادان

در اغلب مواقع احساس درد در ناحیه شکم بدون نیاز به انجام درمان خاصی و با استفاده از ترفندهای خانگی و استراحت کردن رفع می‌شود. اما در موارد جدی تر ممکن است با توجه به منشاء و علت به وجود آمدن چنین علامتی پزشک از برخی تکنیک های درمانی استفاده کند که عبارتند از:

• جراحی
• محلول آبرسانی خوراکی یا مایعات داخل وریدی
• تسکین درد با تجویز برخی داروها مانند پاراستامول متناسب با سن و وزن کودک
• تجویز داروهای آنتی بیوتیک در مواقعی که دل درد کودک ناشی از ابتلا به عفونت است.

چه زمانی باید برای دردهای شکمی کودکان به پزشک مراجعه کنیم؟

بسیاری از افراد در دوران کودکی این علامت ناراحت کننده را تجربه می‌کنند که تعداد کمی از آنها در اثر ابتلا به مشکل جدی تری دچار چنین علامتی می‌شوند. با این حال اگر نوزاد یا کودک شما یکی از موارد زیر را بیشتر از 24 ساعت تجربه کرد، توصیه می‌شود هر چه سریع تر او را به پزشک ارجاع دهید یا با اورژانس تماس بگیرید:

• اسهال زیاد
• خسته و بی حال بودن مزمن
• بثورات پوستی همراه با دل درد
• احساس درد شدید در ناحیه شکم
• دردی که با حرکت کردن بدتر می‌شود
• درد و تب بالای 38 درجه سانتی گراد
• دردی که آنها را از خواب بیدار می‌کند
• رنگ پریدگی، عرق کردن و بی حال بودن کودک
• در نوزادان کمتر از 4 پوشک خیس در طول روز
• احساس درد هنگام ادرار یا مشکلات در دفع ادرار
• درد یا تورم در بیضه در کودکان پسر
• دردی که می‌آید و می‎رود یا از بین نمی‌رود و بدتر می‌شود
• علائم کم آبی مانند گودی چشم، تشنگی، خشکی لب و زبان، خواب آلودگی

همچنین در شرایطی که کودک به علائم زیر دچار شد توصیه می‌شود مستقیما با اورژانس تماس بگیرید:

• استفراغ سبز یا خونی
• مدفوع سیاه یا قرمز (ممکن است در آن خون باشد) از جمله اسهال خونی

بهترین دکتر برای درمان دل درد کودکان

اگر به دنبال بهترین متخصص اطفال برای کشف منشاء و علت بروز دردهای شکمی یا درمان دل دردهای کودک خود هستید، بی شک دکتر بهار اشجعی در این راستا می‌تواند به بهترین نحو به فرزند شما کمک کند.

دکتر بهار اشجعی یکی از برجسته ترین و به نام ترین پزشکانی است که در زمینه درمان بیماری های کودکان و نوزادان در شهر تهران مشغول به فعالیت است. ایشان با دانش بالا و مهارت کافی و همچنین استفاده از به روز ترین تکنی ها و تجهیزات پزشکی قادر است تا به راحتی به درمان اختلالات ایجاد شده در اطفال بپردازد. در صورتی که قصد مراجعه به دکتر بهار اشجعی را داشته باشید می‌توانید برای تعیین وقت یا کسب اطلاعات بیشتر با استفاده از شماره های مندرج با ما در تماس باشید.

سوالات متداول درباره درد شکم یا دل درد در کودکان و نوزادان